Tutaj i gdzie indziej

Wisława Szymborska nie chce przeoczyć żadnego z istnień, nawet tych widzialnych tylko pod mikroskopem. 29 stycznia ukaże się nowy tomik poetki zatytułowany „Tutaj”.

Zaledwie 19 wierszy zawiera nowy tomik Wisławy Szymborskiej, trzeci dopiero od czasów Nobla. Poetka przyzwyczaiła nas do tego, że publikuje rzadko i niewiele, ale to, co publikuje, nie schodzi raczej poniżej pewnego – wysokiego dodajmy – poziomu. Nie inaczej jest z jej najnowszym zbiorem. Choć nie przynosi on rewolucji w pisaniu Szymborskiej, to jednak jego lektura jest ucztą intelektualną, a chwilami nawet duchową.

W zamieci galaktyk
„Nie wiem jak gdzie,/ ale tutaj na Ziemi jest sporo wszystkiego./ Tutaj wytwarza się krzesła i smutki,/ nożyczki, skrzypce, czułość, tranzystory,/ zapory wodne, żarty, filiżanki” – brzmią pierwsze słowa tomiku. Pochwała tytułowego „Tutaj” wiąże się więc z niemożnością wyobrażenia sobie jakiegokolwiek „gdzie indziej”.

Za ziemskim bytowaniem przemawia „wszystko” – przedmioty, których możemy dotknąć, wytwory ludzkich rąk, nasze uczucia i działania, wymieszane w pozornie chaotycznej wyliczance. Po drugiej, niejasnej stronie jest tylko „nie wiem”.

A jednak poezja Szymborskiej do tego „nie wiem” ciągle odsyła. Bo jak inaczej określić tę nagłą zmianę perspektywy: „kręcisz się bez biletu w karuzeli planet/ a razem z nią, na gapę, w zamieci galaktyk,/ przez czasy tak zawrotne,/ że nic tutaj na Ziemi nawet drgnąć nie zdąży”? Podmiot liryczny tych wierszy, choć opowiada się po stronie doczesności, zawsze, jakby mimochodem, zaznacza istnienie czegoś więcej – jakiegoś świata, który wykracza poza nasz jednostkowy sposób patrzenia.

Nie inaczej było w wierszu „Chwila” sprzed kilku lat, gdzie w kontemplację z pozoru sielskiego krajobrazu wkradał się niepokój: „Jakby tutaj nie było żadnych kambrów, sylurów,/ skał warczących na siebie,/ wypiętrzonych otchłani,/ żadnych nocy w płomieniach/ i dni w kłębach ciemności”. Jakby nie było – ale jednak są!

Zestawiłem te wiersze nieprzypadkowo, bo oprócz podobnej konstrukcji mają też podobną funkcję w tomikach: otwierają je i są utworami tytułowymi. „Tutaj” i „Chwila” to przecież nierozłączna para, w obiegowym języku występująca w wyrażeniu „tu i teraz”. To wyrażenie wydaje się kluczem do poezji Szymborskiej, ale w rzeczywistości wprowadza nas dopiero do pierwszej komnaty. Jeśli zajrzymy głębiej, porwie nas zamieć galaktyk, zobaczymy też odkładające się w ziemi warstwy czasu.

«« | « | 1 | 2 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg

Więcej nowości