Sztuka gotycka: Bóg jest światłością

"Bóg jest światłością" – ta maksyma kierowała pobożnym opatem Sugerem, kiedy w roku 1130 przystąpił do opracowywania planu przebudowy chóru opactwa Saint Denis pod Paryżem. Bóg jest światłością, a zatem do świątyni należy wpuścić jak najwięcej światła płynącego z nieba.

Gotyk włoski był bardzo nietypowy. Katedra w MediolaniePromienisty i płomienisty
Szybko ukształtowała się charakterystyczna sylweta budowli. Od strony zachodniej wiernych zapraszał do środka wspaniały, rzeźbiony portal. Fasadę flankowały dwie wieże. Często nie były nawet nakryte hełmami lub miały różną wysokość, jak w krakowskim kościele Mariackim.

W następnych stuleciach świątynie gotyckie stają się jeszcze bardziej wypełnione ozdobami, zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz. Tendencje te dobrze oddają nazwy dwóch ostatnich okresów rozwojowych gotyku francuskiego: rayonnant (promienisty) i flamboyant (płomienisty).

Kościoły gotyckie to oczywiście nie tylko katedry. Niemal dorównywały im wspaniałością kościoły nowych zakonów żebrzących: franciszkanów i dominikanów, które w XIII i XIV wieku założyły swe siedziby praktycznie we wszystkich większych miastach europejskich. Styl gotycki, przygotowany na zaistnienie w centrum miasta bardzo im odpowiadał. Zakony te działały wszak wśród ludzi. Od początku XIV wieku gotyk zapanował już w całej Europie, choć we Włoszech już wkrótce został wyparty przez renesans.

Gotyk polski - budowla bazylikowa. Kościół Wniebowzięcia NMP w KrakowieO ile styl romański istniał w dziesiątkach odmian, to gotyk jest stylem dość jednolitym. Stosunkowo nietypowy jest tylko gotyk włoski, mało strzelisty, często rezygnujący z nadmiaru akcentów pionowych w budowli, za to bardzo dekoracyjny. Niektórzy badacze wręcz twierdzą, że w Italii właściwie nie było gotyku. Włoscy budowniczowie nawet wykorzystując łuki ostre, rzadko wyciągali z tego wszystkie konstrukcyjne konsekwencje.

Cechą wspólną budowli gotyckich we Włoszech, południowej Francji i Hiszpanii jest tendencja do poszerzenia nawy głównej, kosztem naw bocznych. Czasem wręcz prowadzi to do rezygnacji z naw bocznych i zastąpienia ich rzędami kaplic nawet w bardzo dużych kościołach. W hiszpańskiej Gironie znajduje się najszersza nawa główna w Europie (32 metry). W Hiszpanii ponadto trwają dalej wpływy arabskie (tzw. styl mudejar). Ponadto w latach 1480-1510 wykształcił się tzw. styl izabeliński, charakteryzujący się wyjątkową dekoracyjnością.

Dużą dekoracyjnością charakteryzował się też gotyk angielski. W tym kraju okres gotyku rozbija się jakby na trzy odmienne epoki: early english style – w którym wyraźne są jeszcze pozostałości romańskie; decorated style – w którym dekoracyjność (prawie jak na południu Europy) przysłania logikę konstrukcji. I wreszcie perpendicular style, gdzie już zdecydowanie przeważają akcenty pionowe.

Gotyk polski - budowla halowa. Kolegiata w WiślicyZ kolei na wschodzie – w Niemczech, Polsce budulcem zamiast kamienia częściej jest cegła. W Europie środkowej też powstawały katedry, ale charakterystyczne dla tutejszego gotyku stało się inne rozwiązanie – kościół halowy, tzn. zbudowany z naw o jednakowej wysokości. Uzyskiwano w ten sposób obszerne wnętrza, nie rezygnując ze strzelistości i przewagi akcentów pionowych.

W Polsce zachowało się sporo budowli halowych. Do najciekawszych należą kościół Panny Marii na Piasku we Wrocławiu, dawne kolegiaty w Olkuszu i Sandomierzu, kościół parafialny w Żorach, czy zwłaszcza dwunawowa kolegiata w Wiślicy. Halą był pierwotnie również kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie, potem przebudowany na bazylikę (czyli kościół o nawie głównej wyższej od bocznych).
«« | « | 1 | 2 | 3 | 4 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg

Więcej nowości