Święty Franciszek w sztuce ludowej

Autorzy konkursowych prac najchętniej przedstawiają św. Franciszka jako miłośnika przyrody, w otoczeniu zwierząt. Tematem kilku prac jest scena naznaczenia Świętego stygmatami, inne przedstawiają go w roli odnowiciela kościoła, podtrzymującego walący się budynek świątyni.

Pojedyncze prace pokazują św. Franciszka w towarzystwie św. Klary (obraz Marty Walczak-Stasiowskiej z Zakopanego), czy jako twórcę bożonarodzeniowej szopki oraz opiekuna trędowatych (obrazy Marii Gatnar-Guzy z Wisły). Z kolei Jan Wieczorek z Bierunia wykorzystał motywy lokalne – wyrzeźbił plakietę, na której widnieją mury tyskiego kościoła franciszkańskiego i herb Paprocan (dzielnicy miasta, w której świątynia powstaje (…).

Różnorodność prac konkursowych spowodowała, że jury miało bardzo trudne zadanie. Ostatecznie zadecydowano o nagrodzeniu ośmiu prac (nagrody równorzędne) i wyróżnieniu jedenastu. Nagrody ufundowało Muzeum Miejskie (dzięki środkom finansowym gminy Tychy), ale dwa wyróżnienia ufundował Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej. Panu Leszkowi Miłoszowskiemu, dyrektorowi Ośrodka, dziękujemy za życzliwą współpracę, a jego pracownikom za pomoc przy organizacji konkursu.

Na koniec warto wyjaśnić, że mamy świadomość zacierania się dawnej wyrazistości zjawiska określanego terminem „sztuka ludowa”, które w pełni adekwatne było dla tradycyjnej kultury ludowej. Współcześnie mamy do czynienia najczęściej z inspiracjami dawną sztuką ludową i bogatym ruchem twórczości nieprofesjonalnej. Toteż w konkursie i na wystawie znalazły się obok siebie dzieła twórców, wobec których bez wahania użyjemy określenia „artysta ludowy” (np. Józef Hulka), jak i tych, których prace królują w galeriach „sztuki nieprofesjonalnej” (np. Jan Nowak, Franciszek Kurzeja). Ale w sztuce nie chodzi wszak o etykietkę – ale o wyraz artystyczny i szczerość. I to przesłanie towarzyszyło organizatorom konkursu oraz jurorom przy podejmowaniu werdyktu. *** Powyższy tekst pochodzi z katalogu wystawy "Święty Franciszek w sztuce ludowej" wydanego przez Muzeum Miejskie w Tychach.

Artykuły z poszczególnych działów serwisu KULTURA: