Fascynująca Wyspa Wielkanocna

PAP |

publikacja 08.04.2012 07:35

W Niedzielę Wielkanocną 290 lat temu została odkryta niewielka wulkaniczna wyspa na Oceanie Spokojnym. Na pamiątkę dnia, w który ją odkryto, otrzymała nazwę Wyspy Wielkanocnej. Do dziś, głównie za sprawą kamiennych rzeźb, fascynuje turystów i badaczy.

Wyspa Wielkanocna carolynscorpio / CC 2.0 Wyspa Wielkanocna
Moai, czyli monolityczne, kamienne rzeźby wykonane z kamienia wulkanicznego

Nazwa wyspy została nadana przez holenderskiego admirała Jacoba Roggeveena, który odkrycia dokonał w Niedzielę Wielkanocną 1722 roku. Mimo że ta należąca do Chile wyspa jest jedną z najbardziej odizolowanych na świecie, co roku odwiedzają ją dziesiątki tysięcy turystów.

Największą tajemnicą wyspy, nurtującą wielu naukowców i turystów są olbrzymie, monolityczne, kamienne rzeźby - tzw. moai - wykonane z kamienia wulkanicznego. Na wyspie jest ponad 800 takich rzeźb, a niektóre spośród nich mają charakterystyczne kapelusze, zwane pukao.

Badacze od lat zastanawiali się, jak rzeźby były transportowane i ustawiane w pozycji pionowej. Brytyskiemu zespołowi udało się zrekonstruować szlaki, którymi posągi były transportowane ze "świętego" kamieniołomu, z którego czerpano budulec. Funkcję kamieniołomu pełnił krater wulkanu Rano Raraku.

Wyspa Wielkanocna, nazywana również Rapa Nui, leży na Oceanie Spokojnym. Od wybrzeża Chile oddalona jest o ponad 3,6 tys. km. Powierzchnia wyspy liczy 163 km kwadratowe. Mieszka tam ok. 5 tys. osób, z czego częśc stanowią rdzenni mieszkańcy zwani Rapa Nui. Większość z nich żyje w wiosce Hanga Roa w zachodniej części wyspy.

Niektórzy naukowcy sądzą, że około roku 300-400 n.e. wyspę zasiedlili osadnicy z Hawajów. Polinezyjczycy prawdopodobnie przybyli z Markizów, przywożąc ze sobą banany, taro, kurczaki i... szczury. Według innej teorii część mieszkańców wyspy stanowili przybysze z Ameryki Południowej, którzy przywieźli ze sobą słodkiego ziemniaka.

Wyspa Wielkanocna została uformowana w czasie pomiędzy 750 tys. a 100 tys. lat temu przez cztery główne wulkany: Rano Kau (przy którym znajduje się dawne centrum pałacowo-ceremonialne), Rano Raraku (z kamieniołomem, w którym powstawały moai), Puakatike na Półwyspie Poike oraz Terevaka (najmłodszy z wulkanów, będący jednocześnie najwyższym wzniesieniem wyspy - 507 m n.p.m.).

Klimat Wyspy Wielkanocnej stanowi odmiana morska klimatu podzwrotnikowego. Najcieplejszym miesiącem jest luty, a pora chłodna to czas od lipca do sierpnia, przy czym najbardziej deszczowy jest kwiecień.

Drzewa rosnące obecnie na wyspie (głównie eukaliptusy i akacje) mają ok. 50 lat i zostały przywiezione z Chile. Kiedyś znajdowały się tam lasy tropikalne, ale tubylcy prawdopodobnie doszczętnie je wycięli budując łodzie, domy i transportując rzeźby "moai". Spowodowało to wyjałowienie gleby i klęskę głodu.

Wyspę zamieszkiwało co najmniej 6 endemicznych gatunków ptaków lądowych, m.in.: papugi, czaple i płomykówki, chruściele oraz kilka gatunków ptaków morskich: petrele, fregaty, nawałniki. Do ich niemal całkowitej zagłady doprowadziło wylesienie wyspy oraz wykorzystanie ptactwa jako źródło pożywienia we wczesnych czasach zasiedlenia przez ludzi.