Róg ulicy Jezuickiej i Dominikańskiej to jedno z piękniejszych miejsc Starego Miasta. Od przeszło roku także jedno z ważniejszych, kulturalnych miejsc na mapie Lublina. Po kilkudziesięcioletniej przerwie, 11 marca 2012 r. Teatr Stary wznowił swoją działalność. Takiego wydarzenia lubelska Starówka nie doświadczyła od lat. Na uroczystym otwarciu obecny był prezydent RP Bronisław Komorowski, ulicę Jezuicką ubrano w czerwony dywan, a wokół teatru rozstawiono oficerów BOR. Otwarcie transmitowano w TVP Kultura, w TVP 2 i na telebimach ustawionych na placu Po Farze. A jeszcze tak nie dawno budynek nie zachęcał, by choćby bliżej do niego podejść. Konstrukcja teatru groziła zawaleniem.

Sceniczna różnorodność
W 1822 r. teatr w ciągu zaledwie czterech miesięcy wybudował pochodzący z Lublina oficer księcia Józefa Poniatowskiego Łukasz Rodakiewicz. Postawił go na działce, która wcześniej należała do sióstr szarytek. Od początku działalności teatr funkcjonował jako instytucja impresaryjna. Swą scenę wynajmował wędrownym trupom z całego kraju. Na deskach teatru pojawiały się komedie, tragedie, farsy i opery. Obok nazwisk wielkich dramaturgów jak Szekspir czy Molier pojawiały się sztuki samych aktorów, odkrywających w sobie wszechstronne talenty.

Gdy w 1886 r. powstał Teatr Osterwy, teatr na Starym Mieście zaczął mieć znaczenie drugorzędne. I choć wcześniej grywały w nim wielkie sławy, to z czasem można tu było zobaczyć głównie pokazy magów czytających w myślach czy cyrkowe wstępy kotów, szczurów i małp.

W 1905 r. ówcześni właściciele teatru – rodzina Makowskich – utworzyli w nim jedno z pierwszych w Polsce kin pod nazwą „Théâtre Optique Parisien” – zmienianą potem na „Rialto”, „Wiedza”, „Panteon” i „Adria”. Tuż przed II wojną światową teatr zaczął pełnić tylko i wyłącznie funkcję kina. I do końca 1981 r. budynek dotrwał już pod nazwą kina Staromiejskiego.

– Pamiętam ostatni wyświetlany wtedy film – opowiada lublinianka, pani Barbara. – To była „Wierna żona”. Przychodziłam tu często – wspomina. Teatr, już właściwie doszczętnie zrujnowany, przeszedł w 1988 r. na własność państwa. A trzy lata później Fundacja Galeria na Prowincji odkupiła budynek za symboliczne 100 zł, obiecując wyremontowanie go w ciągu dwóch lat. Na obietnicach niestety tylko się skończyło.

Wydarzenie roku
Fakt, że dziś możemy oglądać teatr w jego pierwotnej świetności, jest bez wątpienia zasługą pretendowania Lublina do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. To zdecydowanie wpłynęło na przyspieszenie prac remontowych. Prawdopodobnie żaden inny powód niż zdobycie zaszczytnego miana nie spowodowałby takiej determinacji w odnawianiu budynku. I choć tytułu nam nie przyznano, to same starania okazały się zbawienne dla statusu kulturalnego miasta. Powrót do życia Teatru Starego został uznany za najważniejsze wydarzenie kulturalne minionego roku w Lublinie.

– Był to rok niezwykle intensywnej pracy, o którym myślę z ogromną radością i satysfakcją – mówi Karolina Rozwód, dyrektor teatru. – Udało się zrealizować zamierzenia programowe, które stawiałam przed sobą, obejmując stanowisko dyrektora. Jak podkreśla pani dyrektor, najistotniejszym wydarzeniem, z powodów oczywistych, była inauguracja działalności Teatru Starego, ale niezwykle ważny był również koncert kolęd, przygotowany we współpracy z TVP Kultura i TVP1. Także cały zaproponowany repertuar teatru spotkał się z wyjątkowo dobrym przyjęciem widzów.

– W skali roku zanotowaliśmy ponad 90-procentową frekwencję – chwali się pani dyrektor. Teatr coraz bardziej jest też rozpoznawalny na kulturalnej mapie Polski.

– Mam 85 lat – opowiada Teresa Zych. – Przez tyle dziesiątków lat płakać mi się chciało, gdy widziałam moje ukochane miejsce w stanie zupełnego rozkładu. Marzyłam, by dożyć takiej chwili, gdy ten budynek znowu zacznie funkcjonować. Doczekałam się! Byłam w zeszłym roku na czterech przedstawieniach. W tym roku też zamierzam chodzić do teatru!

Badach i inni
W planach teatru na kolejne lata jest kontynuacja różnorodnego programu, który od początku był założeniem tej instytucji.

– Obok spektakli będziemy nadal prezentować koncerty, filmy, debaty z cyklu „Bitwa o kulturę” i „Bitwa o literaturę” oraz wydarzenia dla dzieci – informuje Karolina Rozwód. – Naszą ofertę chcemy poszerzać też o własne produkcje. Pierwszą z nich będzie marcowa premiera koncertu „Wieczorem” – projektu wybitnego jazzmana Włodka Pawlika, przygotowanego do poezji Józefa Czechowicza, w którym obok naszych lubelskich artystów wystąpią między innymi Dorota Miśkiewicz i Kuba Badach. Koncert ten wejdzie na stałe do repertuaru teatru i będzie regularnie powracał na nasz afisz.