Chrystus wśród garnków

Leszek Śliwa

GN 18/2014 |

publikacja 01.05.2014 00:15

Na pierwszy rzut oka to zwykła scenka rodzajowa: służąca o ciemnej skórze krząta się w kuchni.

Diego Rodríguez de Silva y Velázquez „Mulatka”  olej na płótnie, 1618–1622 National Gallery, Dublin Diego Rodríguez de Silva y Velázquez „Mulatka” olej na płótnie, 1618–1622 National Gallery, Dublin

Takie obrazy, łączące studium martwej natury z portretami ludzi z gminu, zwano w malarstwie hiszpańskim bodegónes, od słowa bodega oznaczającego piwniczkę – rodzaj restauracji, w której spożywa się wino i posiłki.

Jako typowy bodegón obraz wisiał w National Gallery w Dublinie, dopóki w 1933 roku, przy okazji rutynowej konserwacji, nie oczyszczono ciemnego tła. Wówczas okazało się, że w lewym górnym rogu znajduje się okno, przez które widać Chrystusa błogosławiącego chleb w Emaus. Zmartwychwstały ukazał się w tej miejscowości dwóm swoim uczniom. Rozpoznali Go dopiero podczas wieczerzy przy wspólnym stole.

Właśnie tę chwilę pokazuje Velázquez. Zbawicielowi przygląda się tylko jeden uczeń, bo drugiego najwyraźniej obcięto, nieostrożnie zmniejszając obraz. Pozostała tylko jego ręka. Dlaczego artysta zdecydował się na tak nietypowy manewr, malując ważną scenę religijną ukrytą w tle, a skupiając się na osobie służącej i detalach wyposażenia kuchni?

Spójrzmy na twarz Mulatki i przypomnijmy sobie znaczenie wieczerzy w Emaus. Jezus ukazał się uczniom, by przekazać im prawdę o swym zmartwychwstaniu. Ona najwyraźniej usłyszała Jego słowa i zaczęła je rozważać, na chwilę przestając zajmować się kuchnią.

Velázquez nieprzypadkowo namalował ją jako Mulatkę. Osobami o innym niż biały kolorze skóry w tamtych czasach pogardzano, przeważnie byli to niewolnicy. Dobrą Nowinę Chrystus obwieścił jednak również im.

Artysta nawiązuje też wyraźnie do słów świętej Teresy Wielkiej, która napisała kiedyś: „También entre los pucheros anda el Señor ayudándoos” (Także wśród garnków przechadza się Pan, pomagając wam).

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.