U Trzech Braci po 1200 latach

Urszula Rogólska

publikacja 12.01.2010 11:48

Jubileusz nad Olzą - jedni narzekają, że program mało spektakularny, drudzy widzą jednak szanse na wypromowanie miasta, które wielu Polakom wciąż kojarzy się głównie z przejściem granicznym w podróży na południe. Jak będzie? Cieszyn rozpoczyna świętowanie 1200-lecia legendarnego założenia miasta.

U Trzech Braci po 1200 latach Studnia Trzech Braci. Foto: Urszula Rogólska

O tym, jak to było ze spotkaniem trzech braci, synów słowiańskiego króla: Bolka, Leszka i Cieszka, które dało początek miastu Cieszyn, dziś opowiada już tylko legenda. Podobno Bolko, Leszko i Cieszko, kiedy spotkali się po długiej rozłące, szczęśliwi uściskali się i do świtu opowiadali o swoich przeżyciach. Rano Leszko przemówił w imieniu braci do trzech drużyn: „– Uradziliśmy, że już dalej nie pojedziemy. Tu obok zdroju wypoczniemy, a kiedy słońce będzie wschodziło po raz trzeci, ruszymy w drogę do grodziska. Ale wrócimy tu na zwiesnę, z ludźmi tu przyjdziemy i na wieczną pamiątkę spotkania zbudujemy na tym oto wzgórzu gród warowny, który nazwiemy Cieszynem, bo z naszego spotkania wszyscy się bardzo cieszymy.

Inni powiadają, że to imię Cieszka, który przywędrował w tę piękną okolicę jako ostatni, dopełniając radości z nieoczekiwanego spotkania, pomogło w obraniu nazwy dla nowego grodu. Legenda mówi również, że tamtej pamiętnej jesieni, Bolko, Leszko i Cieszko, uczynili ze źródełka, przy którym spotkały się ich drużyny, studnię, upamiętniającą ich szczęśliwe spotkanie. Nazwali ją Studnią Trzech Braci.

Do dziś dzień stoi ona przy wąskiej malowniczej uliczce starego Cieszyna. Bezgłośnie opowiada przybyszom legendę o powstaniu nadolziańskiego miasta i wyjaśnia pochodzenie jego nazwy”. Pełny tekst legendy – znacznie dłuższy – można odnaleźć na internetowej stronie www.1200cieszyn.pl, która prezentuje pełny program całorocznych obchodów rocznicy, która nie zdarza się zbyt często.

Tak więc według legendy, miasto zostało założone w 810 r. przez trzech synów króla polskiego Leszka III. Jednak w rzeczywistości Cieszyn powstał w X w. jako gród broniący południowej granicy państwa polskiego. Z powstałego wokół podgrodzia rozwinęło się samodzielne miasto. Od ok. 1290 r. Cieszyn był stolicą samodzielnego Księstwa Cieszyńskiego, potem Śląska Cieszyńskiego. Razem z Polakami mieszkali tu Niemcy, Czesi, Żydzi, a na przełomie XIX i XX w. także Węgrzy. Dziś przyciąga ono coraz liczniej miłośników historii, muzyki, sztuki szeroko rozumianej i wszystkich turystów – zwłaszcza dzięki szlakom wytyczonym najpiękniejszymi zabytkowymi rejonami miasta, a są wśród nich szlaki piastowski, habsburski, a także całkiem niedawno utworzony... (bardzo atrakcyjny zwłaszcza wiosną) szlak kwitnących magnolii, rosnących przy leciwych budowlach.

Emocje i bogata historia
Program jubileuszowych obchodów wywołał już sporo emocji – że jedynie cykliczne, znane już imprezy miejskie spięto wspólną klamrą pod hasłem obchodów 1200-lecia. Specjaliści z firmy odpowiedzialnej za promocję rocznicy uważają jednak, że zaplanowane imprezy pozwolą na prawdziwe świętowanie mieszkańcom, a zarazem mogą przyciągnąć tysiące turystów: – Długa i bogata historia Cieszyna czyni go wielką atrakcją turystyczną. Do rejestru zabytków wpisano nie tylko kilkadziesiąt obiektów, z których najstarsze sięgają XI wieku, lecz także sam układ urbanistyczny miasta – podkreśla Kamil Szafarski z Grupy Reklamowej Niedzielski.

– W ostatnich latach Cieszyn powraca do swoich korzeni jako miejsce radosnych spotkań, stając się jednym z ważniejszych ośrodków administracyjnych, oświatowych i kulturalnych w kraju. Ulokowane na granicy Polski i Republiki Czeskiej miasto stwarzało zawsze warunki do współistnienia i wzajemnego przenikania się różnych kultur.

Dziś ta wyjątkowa atmosfera przyciąga zarówno poszukujących inspiracji twórców, jak i odbiorców ich dzieł. Co roku w mieście odbywa się szereg festiwali i innych cyklicznych imprez, które w znacznej mierze przyczyniły się do zwiększenia popularności Cieszyna. W obchodach 1200-lecia miasta, którym patronują m.in. premier Donald Tusk i przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek, wezmą udział przedstawiciele świata nauki, kultury i polityki.

Oprócz imprez na trwałe wpisanych już w kulturalny kalendarz Cieszyna, takich jak Międzynarodowy Festiwal Teatralny Bez Granic, Przegląd Filmowy „Kino Na Granicy” („Kino na Hranici”) czy Festiwal Muzyki Wokalnej „Viva il Canto”, organizatorzy jubileuszu z radą obchodów, tworzoną przez zasłużone dla miasta postaci, zapowiadają, iż odbędzie się wiele wydarzeń zorganizowanych przez instytucje i stowarzyszenia, realizujące w Cieszynie swoje autorskie projekty kulturalne.

Odkryć dumę
Obchody rozpoczęły już przeglądy jasełek i sylwestrowa zabawa miejska. Ale uroczyście i oficjalnie jubileusz zainaugurował 2 stycznia koncert muzyki filmowej, który odbył się w Teatrze im. Mickiewicza. Zaproszono Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii Zabrzańskiej, Chór Uniwersytetu Śląskiego „Harmonia” oraz solistów: Joannę Wojnowską, Sabinę Olbrich-Szafraniec, Mateusza Zajdla. W planach znaczących wydarzeń, zaprojektowanych z myślą o jubileuszu, są także m.in. pierwsza edycja Europejskiego Festiwalu Szkół Artystycznych i Twórczości „Kręgi Sztuki” czy też występy twórców muzyki rockowej, popowej oraz elektronicznej.

Za najważniejsze spośród wydarzeń kulturalnych organizatorzy uważają koncert Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach pod dyrekcją Krzysztofa Pendereckiego. Władze Cieszyna z burmistrzem Bogdanem Fickiem chcą, by to przede wszystkim mieszkańcy odkryli na nowo dumę z tego, że są obywatelami tego miasta. W kalendarzu uwzględniono wszystkie ważne dla poszczególnych środowisk wydarzenia kulturalne i sportowe.

Odbędą się m.in. koncert zespołu „Śląsk” – „A to Polska właśnie”, przedstawienie „Cieszko już tu nie Mieszko” w wykonaniu uczniów cieszyńskiego Zespołu Katolickich Placówek Oświatowych, Baśniowa Noc z Andersenem w cieszyńskim grodzie, musical dla dzieci „Gdzieś po drugiej stronie tęczy”, koncert zespołów „Coma” i „Zakopower”, „Touch of Ireland” – widowisko wokalno-taneczno-muzyczne w teatrze, fabularna gra miejska „Zagubieni w czasie Trzej Bracia”, Festiwal Kulinarny „Cieszyńskie smaki”, Międzynarodowy Studencki Festiwal Folklorystyczny.

Spośród imprez sportowych w programie znalazły się m.in. występ teatru akrobacji z Pekinu czy meta IV etapu 67. Wyścigu Kolarskiego Tour de Pologne UCI Pro Tour zaliczanego do Kolarskiej Ligi Mistrzów oraz międzynarodowe biegi uliczne, Gwiaździsty Zlot Kolarski im. Bolka, Leszka i Cieszka czy Rajd „Cieszyńska Barbórka”.

Jak podkreśla Renata Karpińska z biura promocji miasta, stworzenie takiej oferty jubileuszowej było możliwe dzięki środkom unijnym na projekty „Ciesz się Cieszynem 1200 lat” oraz: „Jedno miasto – jedna kultura”. Czy program jubileuszowy spełni oczekiwania cieszyniaków? Poszczególne środowiska pieczołowicie przygotowują się do zaprezentowania swojego dorobku. O ich efektach będziemy informować...

Artykuły z poszczególnych działów serwisu KULTURA:

  • Film
  • Literatura
  • Muzyka
  • Malarstwo
  • Architektura
  • Zjawiska
  • Sylwetki
  • Teka Jujki