Błoński opowiada, Błoński uczy

Agnieszka Watras

publikacja 05.03.2011 06:46

W dwa lata po śmierci znakomitego krytyka literackiego, profesora Jana Błońskiego, Wydawnictwo Znak opublikowało książkę pod zachęcającym tytułem "Błoński przekorny. Dziennik. Wywiady".

Błoński opowiada, Błoński uczy www.znak.com.pl

Pozycja ta, okazała się intrygująca nie tylko w ramach samego tytułu. Zawiera ona pisany w latach 1962 i 1968 dziennik profesora, a także wywiady, które przeprowadził dla Przekroju z czołowymi przedstawicielami polskiego życia literackiego. Na samym końcu odnajdujemy rozmowy z samym Janem Błońskim, odkrywające jego poglądy na teatr, postawy moralne i oczywiście ukochaną literaturę.

Dla Jana Błońskiego jednym z ważniejszych zagadnień, które poruszał w swoich rozważaniach, było pojęcie tożsamości. Walczył usilnie o to, aby wpoić dorastającemu pokoleniu szacunek do historii. Jego zdaniem, tylko prawidłowe zrozumienie przeszłości oraz docenienie wielowiekowej kultury, mogło pomóc w ustaleniu własnej tożsamości. Ogromne przywiązanie, które odczuwał wobec tradycji, bez trudu można odnaleźć w jego Dzienniku. Poświęca w nim wiele uwagi na opis swoich dziecinnych wspomnień, które są nierozerwalnie związane z losami jego rodziny. Szczególnie wyraźnie podkreślił on swój szacunek wobec ojca, który był dla niego mistrzem wprowadzającym w szeroko rozumiane życie kulturalne. Błoński napisał o nim następujące słowa: Ale mnie tutaj zajmuje bardziej sposób, w jaki mówiła przez niego kultura, w której się wychował i którą bardzo głęboko uwewnętrznił. Widać dzięki temu wyraźnie, jak silnie Błoński zakorzeniony był w świecie kultury już od najmłodszych lat, co z pewnością zaowocowało w jego dorosłym życiu, a czego prawdopodobnie nie dokonałby bez starannego wychowania intelektualnego.

Części II i III odsłaniają przed czytelnikiem wprost niewiarygodną erudycję Błońskiego. Wywiady prowadzone m.in. z Julianem Tuwimem, Marią Dąbrowską czy Jarosławem Iwaszkiewiczem, pokazują jego ogromną wiedzę na temat poszczególnych artystów, a także wnikliwą znajomość ich dorobku literackiego. Pytania zadaje z dużą rozwagą, tak aby skłonić rozmówców do podzielenia się własnymi spostrzeżeniami, dotyczącymi otaczającej rzeczywistości, nie tylko z pozycji twórcy, ale także -  a może przede wszystkim – człowieka. Z kolei wywiady przeprowadzone z Błońskim to możliwość wysłuchania porządnego wykładu na temat historii, kultury, etyki…

Jest to książka, którą z pewnością polecam osobą kochającym literaturę, chcącym poznać szeroki kontekst kulturalny, w którym jest ona zanurzona. Przede wszystkim jednak polecam ją ze względu na osobę Jana Błońskiego, który bez wątpienia zaliczał się do grona wielkich humanistów.