Polska B. To niezbyt fortunne określenie przylgnęło do wschodniej części naszego kraju. Niefortunne, bo naznaczające wschodnie regiony, kojarzone z czymś gorszym, zacofanym i pozbawionym wartości. Tymczasem każdy, kto choć raz posmakował uroków krajoznawczych i kulturowych Lubelszczyzny, Podkarpacia czy Warmii i Mazur – rozumie, jak krzywdzące jest zepchnięcie tych regionów do drugiej kategorii. Jednocześnie przez lata regiony wschodniej Polski były niedoinwestowane. To m.in. wynik tamtejszej struktury zatrudnienia i ograniczonych możliwości przemysłowych, a także braku odpowiedniej infrastruktury, w tym drogowej. A brak inwestycji, które mogłyby zmienić ten stan, pogłębiał przepaść między wschodnimi i zachodnimi regionami. W takim kontekście należy oceniać wartość Funduszy Europejskich realizowanych w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej. Na jego realizację ze środków unijnych przeznaczono prawie 10 mld zł. Program obejmuje takie obszary jak innowacje i przedsiębiorczość, drogi, uczelnie i turystyka. Dotąd udało się podpisać umowy na realizację projektów, których wartość dofinansowania wynosi już 6,5 mld zł. To potężny zastrzyk finansowy, obok środków pochodzących z regionalnych programów, wdrażanych przez samorządy województw.

Nauka ma przyszłość

Najświeższym owocem dobrego wykorzystania pieniędzy przeznaczonych na Program Rozwój Polski Wschodniej jest nowy budynek Wydziału Nauk Technicznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Jest wyposażony w nowoczesną aparaturę niezbędną do kształcenia przyszłych inżynierów. Ważnym elementem projektu jest powstanie Regionalnego Centrum Informatycznego. Nowa infrastruktura edukacyjna ma podnieść jakość kształcenia inżynierów informatyków w takich specjalizacjach, jak systemy informatyczne, systemy komputerowe czy systemy multimedialne. Władze uczelni i lokalni samorządowcy zdają sobie sprawę z tego, że dzięki tym projektom na atrakcyjności zyskają Olsztyn i Ełk. Z pewnością wielu przedsiębiorców będzie zainteresowanych zatrudnieniem kadry wykształconej w tak nowoczesnych laboratoriach. Podobnymi inwestycjami może pochwalić się Lublin, największy ośrodek akademicki w tej części Polski. Dwie uczelnie – Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej i Katolicki Uniwersytet Lubelski – dzięki Programowi Rozwój Polski Wschodniej wybudowały imponujące budynki: Instytutu Informatyki (UMCS) i Instytutu Biotechnologii (KUL). W pierwszym znajdują się nowoczesne sale wykładowe, specjalistyczne pracownie, m.in. pozwalające na badania w dziedzinie robotyki, sztucznej inteligencji itp. Z kolei w ultranowoczesnym gmachu biotechnologii KUL studenci mają wszystkie niezbędne w tej rozwojowej dziedzinie narzędzia. Oprócz tradycyjnych przedmiotów związanych z biotechnologią, zajmują się również… węglem kamiennym. W Instytucie Biotechnologii prowadzi się m.in. badania, mające wykazać, dlaczego w polskich kopalniach dochodzi do wybuchu metanu i jak temu zapobiegać. Całość KUL-owskiego projektu kosztowała 41 mln zł, 21 mln zł pochodziło z Programu Rozwój Polski Wschodniej.

Jak przejechać miasto

Efekty programu przeznaczonego specjalnie na „ścianę wschodnią” widać też w rozwoju komunikacji oraz infrastruktury drogowej. Białystok, dzięki nowym autobusom, zmodernizowanym ulicom i ekranom informacyjnym na przystankach posiada teraz jeden z najnowocześniejszych w kraju systemów komunikacji miejskiej. Podobna rewolucja czeka w najbliższych latach Rzeszów. Ponad 300 mln zł z programu zostanie przeznaczonych na zakup 80 nowych autobusów, odnowienie ulic, wyznaczenie buspasów oraz zakup inteligentnego systemu transportowego wraz z platformą teleinformatyczną. Mieszkańcy Olsztyna po 50 latach ponownie zobaczą tramwaje na ulicach miasta. Będą dwukierunkowe, a w środku będzie można skorzystać z internetu dzięki połączeniu Wi-Fi. Powody do zadowolenia mają również mieszkańcy Ełku. Dzięki nowej 5-kilometrowej obwodnicy można ominąć miasto z północnej strony. Oprócz 5 km jezdni powstały dwa nowe wiadukty nad torami, tunel pod linią kolejową, most, drogi dojazdowe i ronda. Tam, gdzie droga przebiega przez osiedla, zbudowano ekrany akustyczne, a w pobliżu siedlisk zwierzęcych pod jezdnią powstały przejścia dla zwierząt.

Biznes i turystyka

Prawdziwym katalizatorem rozwoju Polski wschodniej mogą okazać się parki naukowo-technologiczne, parki przemysłowe i inkubatory przedsiębiorczości. Powstają zarówno w stolicach pięciu wschodnich regionów, jak i w mniejszych miastach. Mają one ułatwić rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Działa już m.in. Elbląski Park Technologiczny, Lubelski Park Naukowo-Technologiczny, Kielecki Park Technologiczny, Park Naukowo-Technologiczny w Puławach oraz inkubator przedsiębiorczości w Stalowej Woli. Nauka, biznes, gospodarka to nie wszystko. Polska wschodnia to prawdziwa perła dla podróżników, i tych bardziej wygodnych, i tych, którzy preferują nieco więcej emocji, przygody i wysiłku fizycznego. Spośród wielu projektów warto zwrócić uwagę m.in. na powstającą międzyregionalną trasę rowerową, która będzie biegła przez wszystkie województwa Polski wschodniej. W sumie do 2015 r. powstanie ok. 2 tys. km dróg rowerowych. Trasa pobiegnie przez miejsca o szczególnych walorach przyrodniczych i w okolicy zabytków; poprowadzi także przez ważne węzły komunikacyjne i przesiadkowe. Każdy z elementów Programu jest bezcennym wkładem w pokonywanie dystansu, jaki dzieli Polskę wschodnią od reszty kraju. Znakomite warunki dla biznesu, kultury i turystyki sprawiają, że ta część Polski zasługuje na jeszcze większą uwagę i wsparcie. Więcej informacji na: www.funduszeeuropejskie.gov.pl. Wszystkie artykuły z cyklu „Fundusze Europejskie w akcji” będą sukcesywnie publikowane na stronie internetowej www.gosc.pl/Fundusze_w_akcji, gdzie można je komentować. Masz pytanie związane z treścią artykułu lub chciałbyś podzielić się informacjami o tym, jak Fundusze Europejskie zmieniły Twoje otoczenie? Napisz na adres: projekt@gosc.pl lub: WKM „Gość Niedzielny”, ul. Wita Stwosza 11, 40-042 Katowice.

Celem jest rozwój

Elżbieta Bieńkowska, minister rozwoju regionalnego – Z Programu Rozwój Polski Wschodniej wspierane są najważniejsze dla rozwoju tego obszaru inwestycje, na realizację których przeznaczono około 11 mld zł. W 2012 r. znaczna część projektów zostanie oddana do użytku. Dzięki unijnym środkom powstają parki technologiczne i inkubatory przedsiębiorczości oraz centra obsługi inwestora, które ułatwiają przedsiębiorcom prowadzenie działalności gospodarczej. W Polsce Wschodniej powstanie kilkanaście parków technologicznych – te w Ełku, Kielcach i Lublinie już współpracują z przedsiębiorcami. Łącznie na wspieranie innowacji przeznaczono ponad 2 mld zł. Dzięki nowym obwodnicom ruch tranzytowy jest wyprowadzany z centrów miast. Łącznie sfinansowanych zostanie prawie 20 nowych obwodnic oraz kilkaset kilometrów dróg w Polsce wschodniej. Nowe centra kongresowe i wystawiennicze przyciągają inwestorów i sprzyjają rozwojowi turystyki biznesowej – ośrodki targowe działają już w Kielcach i Lublinie.

Dużym wygranym okazały się również uczelnie w Polsce wschodniej, które realizują 45 projektów za blisko 1,8 mld zł. Z nowej infrastruktury szkół wyższych skorzysta ok. 100 tys. studentów. Uważam, że województwa w tym regionie potrzebują dalszego finansowania unijnymi środkami. W ministerstwie prowadzimy już prace nad przygotowaniem projektu nowego Programu dla Polski Wschodniej na lata 2014–2020. Dodatkowo, regiony te będą beneficjentem zarówno programów krajowych, jak i będą zarządzać własnymi regionalnymi programami operacyjnymi.

Konkurs dla czytelników

Przeczytaj uważnie tekst z cyklu „Fundusze Europejskie w akcji”, a następnie odpowiedz na dwa proste pytania zamieszczone na str. 12 tego wydania „Gościa Niedzielnego”. Nagrody czekają!