Krzyż odzyskany

Leszek Śliwa

GN 37/2014 |

publikacja 11.09.2014 00:15

Święta Helena, matka cesarza Konstantyna Wielkiego, według tradycji w IV wieku odnalazła w Jerozolimie prawdziwy krzyż Chrystusowy.


Agnolo Gaddi
„Wjazd cesarza Herakliusza do Jerozolimy” 
fresk, 1385–1387
bazylika Santa Croce, Florencja Agnolo Gaddi
„Wjazd cesarza Herakliusza do Jerozolimy” 
fresk, 1385–1387
bazylika Santa Croce, Florencja

Jednak w roku 614 Persowie zdobyli Jerozolimę i wywieźli relikwię do Ktezyfonu. W 628 roku cesarz Herakliusz pokonał Persów i odzyskał krzyż. O tych wydarzeniach opowiada fresk Agnolo Gaddiego, namalowany w prezbiterium bazyliki Świętego Krzyża we Florencji.


Z lewej strony na dole widzimy smutny epilog wojny bizantyńsko-perskiej: ścięcie Chosroesa II, króla Persów, którego w ten sposób ukarano za podniesienie ręki na relikwię Krzyża Świętego. Ciało perskiego władcy pozbawione głowy leży na ziemi, a kat chowa miecz do pochwy.


U góry malowidła artysta przedstawił konny orszak cesarza Herakliusza, zbliżający się do murów Jerozolimy. Sam monarcha jedzie z przodu, ubrany w purpurowy, cesarski płaszcz, dumnie dzierży krzyż. Oto jednak ukazuje mu się anioł, który palcem pokazuje, że z szacunku dla Chrystusa powinien wejść do miasta pieszo jak pokorny pielgrzym.


Herakliusz zastosował się do polecenia anioła, co widzimy z prawej strony na dole. Zsiadł z konia i wszedł do Jerozolimy pieszo, boso, ubrany tylko w koszulę. Towarzyszący mu dostojnicy również zsiedli z koni.


Zdziwienie może budzić przedstawienie samego krzyża niesionego przez Herakliusza. Wyraźnie jest to tylko fragment. Artysta w ten sposób przypomina, że św. Helena podzieliła krzyż na trzy części: jedną wywiozła do Rzymu, drugą do Konstantynopola (czyli do dwóch stolic Cesarstwa Rzymskiego), a trzecia pozostała w Jerozolimie. I tę trzecią część odzyskał cesarz. 


Mężczyzna namalowany jako pierwszy z prawej, ubrany na czerwono, stojący blisko idącego boso cesarza, to autoportret artysty.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.