Grzech pierworodny

Leszek Śliwa

GN 24/2015 |

publikacja 11.06.2015 00:15

Chociaż na pierwszym planie widzimy rozmaite zwierzęta, głównym tematem obrazu jest grzech pierworodny.

Lucas Cranach starszy „Rajski ogród”,  olej na desce, 1530, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno Lucas Cranach starszy „Rajski ogród”, olej na desce, 1530, Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno

Księga Rodzaju była ulubionym tematem Lucasa Cranacha starszego. Zachowało się ponad trzydzieści obrazów tego artysty, przedstawiających Adama i Ewę w rajskim ogrodzie. Malowidło przechowywane w drezdeńskiej galerii jest jednak dziełem szczególnym. Cranach opowiada bowiem na nim w kilku scenach całą historię grzechu pierworodnego, od chwili stworzenia człowieka aż do wygnania pierwszych ludzi z raju.

Całą dolną połowę obrazu wypełniają zwierzęta. Właściwy temat artysta umieścił w górnej części. Na środku kompozycji widzimy scenę, którą Cranach uznał za kluczową. Bóg Ojciec pokazuje Adamowi i Ewie drzewo poznania dobra i zła, surowo zakazując im jeść z niego owoce. Na drugim planie znajdują się inne sceny, które nie tworzą konsekwentnego ciągu chronologicznego.

Zaczynając od prawej strony, dostrzegamy tam stworzenie Ewy. Bóg „wyciąga” ją z żebra śpiącego Adama. Druga scena, idąc w lewą stronę, pokazuje zaskoczenie i zdezorientowanie Adama i Ewy po grzechu pierworodnym. Zobaczyli wówczas, że są nadzy, więc ukryli się w krzakach. Ku ich rozpaczy widzi ich tam Bóg, którego głowę artysta namalował w chmurze. Cienka linia prowadząca od oczu Boga w kierunku pierwszych ludzi sugeruje, że są oni właśnie surowo karceni.

Kolejna scena, widoczna na najdalszym planie w środku, to stworzenie Adama. Bóg błogosławi swe dzieło, a Adam jest tu pokazany jako dziecko w pozycji embrionalnej. Dalej na lewo następuje chwila grzechu pierworodnego. Za plecami Ewy pół człowiek, pół wąż trzyma w ręce jabłko. Namówiona przez kusiciela kobieta częstuje Adama. Wreszcie z lewej strony obrazu znajdujemy epilog: gniewny anioł z mieczem w dłoni wygania z raju Adama i Ewę.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.