Opiekuńcze królewny

Leszek Śliwa

GN 36/2015 |

publikacja 03.09.2015 00:15

Świętej Anny prawie nie widać.


Juan Pantoja de la Cruz
„Narodziny Maryi” 
olej na płótnie, 1603
Muzeum Prado, Madryt Juan Pantoja de la Cruz
„Narodziny Maryi” 
olej na płótnie, 1603
Muzeum Prado, Madryt

Leży na łóżku pogrążonym w półmroku, na dalszym planie. Cała nasza uwaga ma się skupić nie na niej, a na służkach, które pielęgnują niedawno narodzoną Maryję.

Niewtajemniczeni widzowie mogą się dziwić, dlaczego ubogie służki są ubrane w eleganckie suknie i obwieszone efektowną biżuterią. Wyjaśnienie tej zagadki jest proste. To królowa Hiszpanii, jej matka i dwie siostry.
 Nadworny malarz króla Hiszpanii Filipa III namalował ten obraz specjalnie dla królewskiej małżonki, Małgorzaty Austriaczki. 


Królową widzimy z lewej strony, jak klęczy przy wanience. Przypadł jej w udziale zaszczyt mycia noworodka. Stąd jej swobodny strój i podkasane rękawy. Wysoką pozycję społeczną zdradza jedynie kunsztowna fryzura. Małgorzata Austriaczka (1584–1611) w chwili malowania obrazu miała 19 lat. Żyła niespełna 27. Zmarła przy porodzie swego dziewiątego dziecka. 


Niemowlę podtrzymuje jej matka, arcyksiężna Austrii Maria Anna Bawarska (1551–1608). Dwie siostry królowej stoją z prawej strony. Eleonora (1582–1620) przygotowuje biały ręcznik, którym dziecko za chwilę zostanie wytarte. Maria Krystyna (1574–1621) trzyma koszyk z pieluszkami i szatami, w które mała Maryja będzie ubrana. 


Obie księżniczki, podobnie jak ich matka, patrzą wprost w kierunku widza. Tym widzem była oczywiście królowa Małgorzata. Obraz wisiał w jej prywatnej kaplicy w pałacu w Valladolid. Zapewne poprosiła malarza, by tak namalował bliskie jej osoby. Pamiętajmy, że nie wiedziała, czy je jeszcze kiedykolwiek zobaczy. W tamtych czasach małżonki monarchów rzadko podejmowały podróże, a matka i siostry żyły w odległych krajach.


Dzieło zostało podpisane przez artystę. Pod wanienką czytamy: „Jnº Pantoja De la + Faciebat / 1603” (Juan Pantoja de la Cruz wykonał). Swoje imię napisał skrótem, a słowo Cruz (oznaczające krzyż) z nazwiska zastąpił krzyżykiem.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.