Apostoł czy rycerz?

Leszek Śliwa

GN 30/2016 |

publikacja 21.07.2016 00:00

Święty Jakub Starszy, syn Zebedeusza, był jednym z dwunastu apostołów Chrystusa. W sztuce hiszpańskiej często przedstawia się go jednak jako rycerza walczącego z Maurami.

Giovanni Battista TiepoloŚw. Jakub, pogromca Maurów olej na płótnie, 1749–1750Muzeum Sztuk Pięknych, Budapeszt Giovanni Battista TiepoloŚw. Jakub, pogromca Maurów olej na płótnie, 1749–1750Muzeum Sztuk Pięknych, Budapeszt

Według tradycji apostoł głosił Dobrą Nowinę w Hiszpanii. W VII wieku jego relikwie zostały tam sprowadzone z Jerozolimy, potem zaginęły i w 830 roku odnaleziono je w miejscowości Iría, która potem otrzymała nazwę Santiago de Compostela. Prawie cały Półwysep Iberyjski był wówczas podbity przez Arabów. Tylko na północnych krańcach istniało kilka małych państewek chrześcijańskich. Według tradycji pewnej nocy królowi Asturii, Ramiro I, przyśnił się apostoł Jakub. Święty namawiał króla do walki z muzułmanami. Ramiro I stoczył więc 23 maja 844 roku bitwę z Arabami pod Clavijo. W decydującym momencie starcia miał pojawić się osobiście św. Jakub, w zbroi i na białym koniu. Swym mieczem siał spustoszenie w szeregach wroga i przechylił szalę zwycięstwa na stronę chrześcijańską.

Od tego czasu rycerze chrześcijańscy wierzyli, że św. Jakub pomaga im zawsze. Przez cały okres rekonkwisty (czyli walk o odbicie z rąk arabskich Półwyspu Pirenejskiego), ruszając do boju, krzyczeli jego imię. Wołali w ludowej łacinie: „Sant Iacob” (Święty Jakub), co wkrótce przeszło w hiszpańskie „Santiago”. Święty zyskał też przydomek „Matamoros” (Pogromca Maurów).

Santiago Matamoros walczący w bitwie pod Clavijo był bardzo często malowany przez hiszpańskich artystów. Giovanni Battista Tiepolo był Włochem, ale często otrzymywał zamówienia z Hiszpanii. Uczeni spierają się, czy jego obraz przedstawiający św. Jakuba powstał na zmówienie ambasadora Hiszpanii w Londynie, czy na zamówienie klasztoru w Aranjuez.

 

AUTOPROMOCJA. Chcesz lepiej poznać malarstwo religijne?

Tajemnice religijnego malarstwa. Leszek Śliwa

 

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.