Mistrz

Barbara Gruszka-Zych

GN 48/2016 |

publikacja 24.11.2016 00:00

– Uznanie, że istnieje tylko to, co badamy rozumem i zmysłami, można nazwać staczaniem się – uważa Tomasz Burek, wybitny krytyk i historyk literatury. Niedawno środowisko związane z pismem „Topos”  uhonorowało go  nagrodą „Mistrz”.

Tomasz Burek – jeden z najlepszych polskich krytyków literackich. jakub szymczuk /foto gość Tomasz Burek – jeden z najlepszych polskich krytyków literackich.

Jest przykładem człowieka, który płacąc za swoje wybory, daje świadectwo. Pokazuje, że można, jak pisał Zbigniew Herbert w „Panu Cogito”, „być wiernym i iść”. Oświetla drogę innym, wskazując dzieła, za którymi stoi autorytet tradycji, jaśniejące nieziemskim blaskiem, bo traktujące o czymś więcej niż przyziemność. Wśród nich na pierwszym miejscu wymienia Biblię. Nie zapomniał też, w przeciwieństwie do licznych interpretatorów, że „Ziemia jałowa” Eliota to utwór pasyjny. „Ten sam kwiecień; ten sam kryzys człowieka i świata, ( ) ten sam zamęt ducha tracącego oparcie w prawdach wiecznych” – zanotował w „Dzienniku kwarantanny”, diagnozując sytuację dzisiejszego świata.

Ginące wróble

Pisze świetne teksty krytyczne, eseje będące arcydziełami gatunku, a drukują go jedynie w prasie usytuowanej po „prawej stronie”. Na szczęście przez ostatnie 20 lat można było go słuchać w radiowej Dwójce, gdzie z Matywieckim i Smolką prowadził „Tygodnik Literacki”. W pierwszym dziesięcioleciu III RP współpracował z wieloma czasopismami, Radiem Wolna Europa, Radiem Bis, Programem Pierwszym TVP. Potem zaczął być oszczędniejszy w wypowiedziach. W 2001 r. w szkicu otwierającym książkę „Dzieło niczyje” usprawiedliwia się, dlaczego powściągliwiej uprawia pisarstwo: „Oglądając się, dostrzegam, w jakim filozoficznym punkcie wchodziłem w życie duchowe. To bardzo znamienna chwila, ( ) zastaliśmy trupa metafizyki, znajdującego się w stanie totalnego rozkładu, postępującego od ponad 100 lat”. Nazywa rzecz po imieniu – literatura stała się, jak w tytule książki – dziełem niczyim. Odcięła się od sacrum, Boga osobowego, który nadaje sens nie tylko pisaniu.

Dostępne jest 21% treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.