Wiele obrazów w jednym
Od czasu renesansu przyzwyczajeni jesteśmy, że obraz przedstawia jakąś jedną, konkretną scenę. Malarstwo średniowieczne kierowało się jednak zupełnie innymi regułami. Najlepszym tego przykładem jest nastawa ołtarzowa pędzla Nicolása Francésa, Hiszpana tworzącego w Kastylii w latach 1434-1468. Jego "Sceny z życia Najświętszej Marii Panny i św. Franciszka" zawierają kilkadziesiąt odrębnych kompozycji, tworzących pewną ideową całość. Elementem spajającym poszczególne sceny są bogato złocone ornamenty naśladujące gotycką architekturę.

Obraz umieszczony był w kościele w niewielkiej miejscowości Esteva de las Delicias koło La Bañeza, miasteczka w prowincji León. Uczeni podejrzewają jednak, że pierwotnie planowano go umieścić w większej świątyni. Świadczą o tym ogromne rozmiary dzieła (ponad 5 i pół metra wysokości i tyle samo szerokości).

Skomplikowana kompozycja
Obraz składa się z następujących części: dolnego pasa zwanego predellą, głównego przedstawienia w środku, dwóch scen nad głównym przedstawieniem oraz skrzydeł bocznych, składających się z umieszczonych jedna nad drugą kompozycji, po trzy w każdym skrzydle.

Predella to siedemnaście obrazów, z których każdy przedstawia apostoła lub proroka, trzymającego w ręce księgę lub zwój (w starożytności książki miały przeważnie formę zwoju). Ma to pouczać wiernych o sile intelektualnej Kościoła.

Główne przedstawienie – największa scena w całej kompozycji – to Matka Boża z Dzieciątkiem. Powyżej artysta namalował Wniebowzięcie NMP, a jeszcze wyżej Mękę Chrystusa.

Prawe skrzydło to trzy kolejne przedstawienia z życia Matki Bożej: Zwiastowanie, Narodzenie Jezusa i Oczyszczenie Najświętszej Marii Panny. Łącznie część prawa i środkowa ukazują więc najważniejsze sceny z życia Matki Bożej.

Część lewą zajmują z kolei sceny z życia św. Franciszka z Asyżu, patrona kościoła. Są to, od dołu: Św. Franciszek przed sułtanem, Sen papieża Honoriusza III i utworzenie zakonu franciszkańskiego oraz Stygmaty św. Franciszka. Bogactwo szczegółów
Przed ogromną kompozycją Nicolása Francésa można stać bardzo długo, wciąż odkrywając nowe szczegóły. Każda mała część obrazu jest bowiem niezwykle starannie skomponowana. W malarstwie kastylijskiego artysty widać pewne wpływy wczesnego renesansu włoskiego. Postacie są przedstawione w poprawnych proporcjach i bez średniowiecznego schematu. Widać to na przykład w scenie Zwiastowania. Matka Boża wydaje się zaskoczona nagłym przybyciem Anioła i odwraca się w jego stronę. Anioł ma rozwiany płaszcz, co wskazuje, że jeszcze przed chwilą leciał. Pomiędzy NMP a Aniołem stoi wazon z białymi liliami - symbol czystości i niewinności.

Aby ułatwić wiernemu identyfikację sceny, artysta włożył w ręce Anioła tzw. filakterie, czyli wstęgę, na której umieścił pierwsze słowa anielskiego pozdrowienia.

Jak w komiksie
Równie interesujące są sceny z życia św. Franciszka. Francés zastosował tu metodę dość powszechną w sztuce średniowiecza, ale spotykaną także nawet w okresie baroku. W jednym przedstawieniu umieścił te same osoby kilkakrotnie, w sytuacjach następujących po sobie chronologicznie, jak w komiksie.

Tak jest w scenie środkowej. Z prawej strony widzimy Honoriusza III pogrążonego we śnie. Papież ma wizję, w której występuje św. Franciszek (w brązowym habicie koło papieskiego łoża). Po lewej stronie ten sam papież, w otoczeniu kardynałów, uznaje regułę franciszkanów.