Nasze małe średniowiecze

GN 09/2018 |

publikacja 01.03.2018 00:00

Ciało jako temat historyczny? Niebanalne wyzwanie.

Ciało w średniowieczu bywa nagie, ale nie jest frywolne. zasoby internetu Ciało w średniowieczu bywa nagie, ale nie jest frywolne.

Wstydliwe wieki średnie? Jacques Le Goff i Nicolas Truong piszą o epoce, gdzie ciała obnażonego jest pod dostatkiem: eksponuje się wizerunek Ukrzyżowanego, na obrazach zbawieni i potępieni przechadzają się, jak ich Pan Bóg stworzył. Ciało w średniowieczu bywa nagie, ale nie jest frywolne; ono jest „reżyserowane”, czyli odgrywa swoją rolę. Ma przestrzegać, zachęcać, dawać wzór. Przede wszystkim nawoływać do pracy, i to pracy fizycznej, która zmienia swoje znaczenie. W starożytności ciężko pracowali przede wszystkim niewolnicy, obecnie ciężka praca nie hańbi i każdy powinien pochylać swój kark. Ciało jest traktowane surowo, ćwiczone postami, umartwieniami, niezbyt wyszukanym pożywieniem. Średnia długość życia to wszak 35–40 lat. Jedynie królowie, z bardziej bogatym pożywieniem i innym trybem życia, mogą dożyć 50–55 lat. Obawa przed śmiercią jest więc wpisana w funkcjonowanie człowieka, tak jak jest obecna w jego ciele poprzez liczne procesy starzenia się i obumierania. Największą troską pozostaje, aby w decydującej chwili odejścia z tego świata nie zostać pozbawionym sakramentów. Średniowiecze nie boi się procesu umierania, nie czuje lęku przed cierpieniem – wszak pełno go w życiu codziennym. Pomimo napięcia pomiędzy ciałem i duszą średniowiecze nie zna między nimi antagonizmu. Ciało i dusza są nierozdzielne.

Autorzy spoglądają na średniowiecze przez ciało, a z drugiej strony, paradoksalnie, spogląda na czytelnika teraźniejszość. Bo jeśli dziś śmiejemy się z dawnych postaci zakutych w dyby, to co mówią nasze ciała – z botoksem, bulimią, tatuażami, przekształcone przez operacje plastyczne – o nas współczesnych?

Marcin Cielecki

Jacques Le Goff, Nicolas Truong
Historia ciała w średniowieczu 
Aletheia
Warszawa 2018
ss. 212   Jacques Le Goff, Nicolas Truong Historia ciała w średniowieczu Aletheia Warszawa 2018 ss. 212

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.