Jan Matejko ukształtował historyczną wyobraźnię Polaków na progu odzyskania niepodległości. To on sprawił, że tak, a nie inaczej wyobrażamy sobie polskich królów, nie tylko na portretach, ale i na polach bitwy. Jego monumentalne obrazy można porównać do dzisiejszych superprodukcji filmowych. I taki też miały wpływ na narodowe emocje. Uświadamiały siłę polskiego dziedzictwa, przypominały czasy wielkości, wskazywały źródła upadku. W 1878 roku ówczesny prezydent Krakowa Mikołaj Zyblikiewicz wręczył malarzowi berło – symbol jego duchowej władzy nad Polakami.

W tym roku mija 125 lat od śmierci i 180 lat od urodzin artysty, którego wielkość chyba bardziej doceniano za życia niż po śmierci. W przypadku naprawdę wielkich twórców bywa zazwyczaj odwrotnie. Czas odkurzyć berło i przypomnieć, że Matejko też miał swój ogromny wkład w reaktywację Rzeczypospolitej.

Poszedł drogą proroka