Za podszeptem anioła, święci lekarze Kosma i Damian postanowili amputować nogę zmarłego poprzedniego dnia Etiopczyka i przymocować ją do ciała Justyniana w miejsce usuniętej chorej kończyny. Cudowne wydarzenie miało miejsce w III wieku. Kosma i Damian byli braćmi, lekarzami, którzy pomagali ubogim, nie pobierając od nich zapłaty. W roku 303 ponieśli śmierć męczeńską jako chrześcijanie. O wyleczonym Justynianie wiadomo tylko, że był chrześcijańskim diakonem.

Widzimy chwilę tuż przed transplantacją. Święty Kosma trzyma nogę zmarłego Etiopczyka, wznosi oczy ku górze, szukając Bożej pomocy, a prawą ręką błogosławi leżącego na łóżku, omdlałego Justyniana. Artysta wyraźnie w ten sposób podkreśla, że cud nie jest dziełem samych lekarzy, lecz Boga. Święty Damian podtrzymuje udo Justyniana i zwraca się w kierunku Kosmy. Obu braci rozpoznajemy po aureolach namalowanych nad ich głowami. Pomocnik świętych lekarzy podtrzymuje pacjenta.

Obraz ma dość sensacyjną historię. Do roku 1968 znajdował się nierozpoznany na plebanii kościoła parafialnego w Muñoyerro, malutkiej wiosce położonej 20 km od miasta Ávila, liczącej dziś zaledwie 30 mieszkańców. Patronami wioski są właśnie święci Kosma i Damian i w kościele znajduje się kilka ich wizerunków. Proboszcz, myśląc, że ma do czynienia ze współczesnym obrazem amatorskiego twórcy, sprzedał go za 12 tys. ówczesnych peset (ok. 2,5 tys. zł) antykwariuszowi z Saragossy, Salvadorovi Saurze. Ten natychmiast zaoferował dzieło Museo de Navarra w Pampelunie i uzyskał za nie 250 tys. peset (ok. 60 tys. zł).