Niezwykły dar

publikacja 20.08.2020 07:20

Dość szokujący dla współczesnego widza temat tej sceny został przedstawiony przez Murilla wyjątkowo subtelnie, delikatnie.

Bartolomé Esteban Murillo "Wizja św. Bernarda", olej na płótnie, ok. 1655 r. Muzeum Prado, Madryt Bartolomé Esteban Murillo "Wizja św. Bernarda", olej na płótnie, ok. 1655 r. Muzeum Prado, Madryt

Obraz przedstawia niezwykłą wizję, jaką miał św. Bernard z Clair­vaux. Pewnego razu modlił się on wraz z innymi cystersami, śpiewając maryjny hymn Ave Maris Stella (Witaj, Gwiazdo Morza). Przy słowach Monstra te esse matrem (Okaż, żeś jest matką) ukazała mu się Maryja i z obnażonej piersi wycisnęła trochę mleka, które popłynęło prosto do ust Bernarda. Po zakończeniu wizji święty powiedział, że smakowało ono jak miód.

To niezwykłe objawienie stało się popularnym tematem w sztuce już w XIV wieku i pozostawało nim aż do wieku XVIII. Zwykle na tych obrazach widać wyraźnie strużkę mleka lecącą w stronę Bernarda. Na kompozycji Murilla strużka jest ledwie dostrzegalna.

Matka Boża ukazuje się Bernardowi z Dzieciątkiem na ręku, otoczona złocistym blaskiem i kilkunastoma puttami – małymi aniołkami. Święty przedstawiony został na klęczkach. Lewą rękę kładzie na piersi w podzięce za niezwykły dar, a prawą ukazuje Maryi swoje dary dla Niej. Na podłodze leżą bowiem księgi i pastorał. Święty Bernard z Clairvaux (1090–1153) był wybitnym teologiem, doktorem Kościoła, jednym z największych intelektualistów swojej epoki. Napisał wiele ksiąg, a maryjność była ważnym rysem jego duchowości. Pastorał nawiązuje do jego rezygnacji z godności arcybiskupa Mediolanu, jaką papież obdarzył go w 1135 roku. Bernard wybrał kontynuację skromnego życia zakonnego. Zasłynął jako wielki reformator cystersów, założyciel wielu klasztorów. Pastorał składa więc w ofierze Jezusowi i Maryi.

Z lewej strony widzimy pulpit, przy którym święty pracował. Oprócz ksiąg stoi tam także wazon z białymi liliami, symbol jego czystości.

Leszek Śliwa