Reformator Różańca

GN 40/2020 |

publikacja 01.10.2020 00:00

To jeden z najcenniejszych obrazów, jakie znajdują się w polskich zbiorach.

Francisco de Zurbarán "Madonna Różańcowa adorowana przez kartuzów", olej na płótnie, 1638–1639, Muzeum Narodowe Poznań Francisco de Zurbarán "Madonna Różańcowa adorowana przez kartuzów", olej na płótnie, 1638–1639, Muzeum Narodowe Poznań

Maryja z Dzieciątkiem zasiada na tronie. Mały Jezus przytrzymuje kulę ziemską, a prawą ręką błogosławi. To znaczy, że błogosławi cały świat. Jego Matka sięga w kierunku tacy podawanej przez aniołka i podnosi z niej różaniec.

Obraz wyraźnie dzieli się na dwie części, przedzielone warstwą chmur i anielskimi główkami. Górna część to rzeczywistość nieba, co podkreśla złote tło i obecność aniołów. Czerwona kotara symbolizuje dostojeństwo. Jest odsunięta, co oznacza, że kontemplujący Boga i Jego Matkę zakonnicy dostępują właśnie zaszczytu spojrzenia w tę – zwykle ukrytą – nadnaturalną przestrzeń. W kierunku tronu Jezusa i Madonny prowadzą schody wyściełane kobiercem i kwiatami o symbolice maryjnej. To symbol pobożności zakonników i drogi, jaką muszą pokonać w swym życiu, dążąc do nieba.

W dolnej części widzimy mnichów z zakonu kartuzów. Obraz powstał na ich zlecenie. Ozdabiał główny ołtarz kartuskiego kościoła w mieście Jerez de la Frontera w południowej Hiszpanii. Jeden z mnichów wyciąga przed siebie rękę. To właśnie jemu Maryja za chwilę wręczy różaniec. Tym kartuzem jest bł. o. Dominik Helion (ok. 1384–1460), zwany też Dominikiem z Prus, pochodzący z okolic Gdańska, a studiujący na Akademii Krakowskiej. Na początku XV wieku zreformował on modlitwę różańcową, dodając wydarzenia z życia Jezusa.

Uczeni z Muzeum Narodowego w Poznaniu, gdzie obecnie znajduje się obraz, ustalili również tożsamość pozostałych zakonników. Za Dominikiem Helionem klęczy o. Henryk Egher z Kalkaru, naprzeciwko o. Jan Rode (opat klasztoru w Trewirze), za nim zaś o. Adolf z Essen.

Leszek Śliwa

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.