Jedyny ratunek

GN 7/2021 |

publikacja 18.02.2021 00:00

Po drewnianej rampie spokojnie maszerują lew i lwica. Za nimi w kolejce ustawiają się jeleń i łania. Porządek jest jednak tylko pozorny. Cały obraz Leandra Bassano to ilustracja chaotycznej, gorączkowej ewakuacji jedynych sprawiedliwych ludzi i par rozmaitych gatunków zwierząt.

Leandro da Ponte, zwany Bassano "Wejście zwierząt do arki Noego", olej na płótnie, ok. 1575 r. Muzeum Sztuki, Baltimore. Leandro da Ponte, zwany Bassano "Wejście zwierząt do arki Noego", olej na płótnie, ok. 1575 r. Muzeum Sztuki, Baltimore.

Ludzi jest dokładnie ośmioro. To Noe, jego trzech synów – Set, Cham i Jafet – oraz ich małżonki. Bóg postanowił ich ocalić. Nakazał im wybudować arkę i wraz ze zwierzętami schronić się w niej, gdy ziemię zaleją wody potopu. Krzątający się członkowie rodziny Noego bardzo się spieszą, nie wiedzą bowiem, kiedy zacznie się potop. Odnajdujemy ich w różnych miejscach obrazu. Jedna z kobiet (z prawej strony u góry) przyjmuje zwierzęta wewnątrz statku, druga (z lewej strony na dole) gromadzi jedzenie. Kolejne osoby noszą tobołki lub pędzą zwierzęta. Noego widzimy w samym środku kompozycji, w różowej szacie.

Żadna z osób przygotowujących tę niezwykłą ewakuację nie ma wątpliwości, że to, co robi, jest konieczne. Obrazy o takiej tematyce służyły kaznodziejom jako przykłady pełnego zawierzenia Bogu. Arka Noego stawała się podczas kazań symbolem Kościoła, który jako jedyny może zaprowadzić ludzkość do zbawienia. Nieprzypadkowo temat ten stał się popularny w sztuce w okresie reformacji i niepokojów religijnych w całej Europie.

Motyw arki Noego był także polem do popisu dla malarzy animalistów, specjalizujących się w przedstawianiu zwierząt. Na reprodukowanym powyżej obrazie Leandra Bassano rozpoznajemy kilkadziesiąt różnych gatunków.

Artysta namalował kilka niemal identycznych obrazów na ten sam temat. Jeden z nich znajduje się w paryskim Luwrze, a inny w Muzeum Sztuk Pięknych w Dijon w Burgundii.

Leszek Śliwa

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.