Nie wyobrażamy sobie świąt Bożego Narodzenia bez wspólnego śpiewania kolęd w kościele czy przy wigilijnym stole. Opracowano ich wiele i ciągle powstają nowe kompozycje. Jednak narodziny Jezusa zainspirowały również kompozytorów muzyki klasycznej, którzy stworzyli wiele genialnych dzieł niepoddających się próbie czasu. W drugi dzień świąt często możemy posłuchać ich na żywo w wypełnionych po brzegi salach koncertowych na całym świecie.

Zanim zabrzmiał „Mesjasz”

Do najbardziej znanych należą z pewnością dwie monumentalne kompozycje Jana Sebastiana Bacha i Georga Friedricha Haendla. Warto jednak wspomnieć o utworach powstałych w różnych okresach, może nie aż tak znanych, które należą do bożonarodzeniowego kanonu. Jest to m.in. Oratorium „Historia narodzenia Jezusa Chrystusa” Heinricha Schütza, uważanego za najwybitniejszego niemieckiego kompozytora przed J.S. Bachem. Jego najsłynniejsze dzieła, zarówno utwory na głos solo z akompaniamentem, jak i chóralne a cappella, należą do kręgu muzyki religijnej. Pierwsza wersja oratorium została wykonana 25 grudnia 1660 roku w Dreźnie na dworze Jana Jerzego II Wettyna, elektora Saksonii, natomiast ta, którą dzisiaj znamy, miała premierę cztery lata później. Schütz miał wówczas 79 lat. Teksty pochodzą z Ewangelii św. Marka i św. Łuksza, a narratorem jest ewangelista.

Nie można też pominąć genialnej kompozycji Arcangelo Corellego, czyli Concerto grosso „Na Boże Narodzenie”. Corelli, jeden z najwybitniejszych kompozytorów baroku, jest zarazem twórcą tego gatunku muzycznego. Concerto grosso to utwór muzyczny, w którym jak gdyby współzawodniczą ze sobą partie instrumentów solowych z partią całej orkiestry. Kompozycję Corellego rozpoczyna część wolna, poprzedzona szybkim wstępem zbliżonym do fragmentu Haendlowskiego „Mesjasza”, w którym pastuszkom objawiają się aniołowie. Najważniejsza część tego koncertu to pastorale, wyrażające rozkołysanym rytmem nastrój anielskiego spokoju.

Dziesięcioczęściowe Oratorium na Boże Narodzenie Camille’a Saint-Saënsa miało premierę w kościele św. Magdaleny podczas Pasterki 1858 roku i ma charakter bardziej medytacyjny, ale słyszymy w nim głosy pasterzy i aniołów zwiastujące Dobrą Nowinę. Partie wokalne i orkiestrowe za sprawą prostych harmonii tworzą niezwykły nastrój, utrzymując dzieło w kameralnej atmosferze. Utwór wykonuje niezwykły zespół na pięć głosów solowych, chór, kwintet smyczkowy, organy i harfę.