W dokumencie „Świadkowie epoki. Ku Zagładzie” nie znajdziemy komentarza. Nie jest potrzebny, bo opowieści świadków i ofiar, którym udało się przeżyć, a także materiały filmowe i zdjęcia wystarczą, by oddać bezmiar zbrodni popełnianych przez Niemców na Żydach w czasie okupacji. Są to relacje wstrząsające, a materiały filmowe, na których widzimy uśmiechniętych oprawców w mundurach maltretujących i poniżających żydowskie kobiety, mężczyzn i dzieci, są trudne do zniesienia. Jak np. film, w którym esesman z pejczem w ręku znęca się nad starą kobietą, a jego kamraci z uśmiechem się temu przyglądają. Możemy odwrócić wzrok, ale te filmowe obrazy pozwalają nam uświadomić sobie, jak w praktyce wyglądała zaplanowana przez Niemców operacja, mająca na celu likwidację narodu żydowskiego.

Równie przejmujące opowieści słyszymy z relacji świadków i ofiar zbrodni. „Kazali im całować się w stopy, czyścić brodami buty, wykonywać różne upokarzające czynności, zaśmiewając się do łez…” – mówi Stefan Szlachtycz, świadek niemieckich okrucieństw w Krakowie. W filmie o swoich przeżyciach opowiadają m.in. Saul Dreiser, który przeżył obóz w Płaszowie, ocalona z Holokaustu Barbara Marlow, a także świadkowie, w tym reżyser Janusz Majewski i Tadeusz Olszewski, świadek utworzenia getta w Komarowie, którego rodzice ukrywali Żydów w swoim domu. Sytuacja Żydów w Warszawie w czasie okupacji jest znana dosyć dobrze, lecz niewiele wiemy o tym, co się działo w mniejszych miejscowościach i wsiach. Autorzy filmu poświęcają temu tematowi więcej miejsca.

Dopełnieniem dokumentu „Ku Zagładzie” jest film tych samych twórców, który powstał dwa lata wcześniej, również zrealizowany w ramach cyklu „Świadkowie epoki”. W filmie „Czas Zagłady” świadkowie i ocaleni opisują powstanie getta warszawskiego i koszmarne warunki, w jakich żyli wysiedleni tam ludzie, a byli więźniowie Auschwitz opowiadają o losie Żydów przywożonych do obozu.

Edward Kabiesz