Zanim kogut zapieje...

Leszek Śliwa

publikacja 05.04.2011 18:18

Pozornie rodzajowa scena zabawy staje się tu zapowiedzią męki Chrystusa. Jeśli przyjrzymy się bliżej, zauważymy, że stół, na którym odbywa się gra, to... sarkofag.

Zaparcie się św. Piotra Archiwum GN Zaparcie się św. Piotra
Nicolas Tournier, olej na płótnie, ok. 1625, Muzeum Prado, Madryt

Chrystus przepowiedział to Piotrowi. „Zaprawdę, powiadam ci: Jeszcze tej nocy, zanim kogut zapieje, trzy razy się Mnie wyprzesz” – czytamy w Ewangelii według św. Mateusza (26,34).

Jesteśmy na dziedzińcu pałacu arcykapłana. Piotr stoi trzeci od prawej. Swe oskarżycielskie spojrzenia kierują w jego stronę kobieta i mężczyzna. Artysta oparł się na Ewangelii według św. Jana, która podaje, że pierwszą osobą, która zaczęła podejrzewać Piotra o powiązania z Jezusem, była odźwierna, wpuszczająca apostoła na dziedziniec. „A służąca odźwierna rzekła do Piotra: »Czy może i ty jesteś jednym spośród uczniów tego człowieka?« On odpowiedział: »Nie jestem«” (J 18,17). Kobieta, którą widzimy na obrazie, ma przypiętą do spódnicy sakiewkę na klucze.

Bardzo uważnie przygląda się też Piotrowi mężczyzna w czapce. O nim również pisze św. Jan: „Jeden ze sług arcykapłana (…) rzekł: »Czyż nie ciebie widziałem razem z Nim w ogrodzie?«. Piotr znowu zaprzeczył i natychmiast kogut zapiał” (J 18,26–27).

Natarczywość obojga sprawia, że osaczony apostoł przechyla się, pragnąc jak najbardziej oddalić się od intruzów. Zaniepokojony spogląda z ukosa w ich kierunku.

Pozostałe osoby zupełnie nie interesują się tą sytuacją. To pięciu żołnierzy, z których jeden śpi, a pozostali grają w kości. Pismo Święte nie wspomina o grze przed pałacem. Często natomiast w scenach ukrzyżowania Jezusa rzucanie przez żołnierzy losów o Jego szaty było pokazywane jako rzucanie kości. Pozornie rodzajowa scena zabawy staje się w ten sposób zapowiedzią męki Chrystusa. Jeśli przyjrzymy się bliżej, zauważymy, że stół, na którym odbywa się gra, to... sarkofag. A śpiący na pierwszym planie żołnierz byłby w takim razie jednym ze strażników, którzy mieli pilnować grobu Jezusa, ale zmorzył ich sen.