Nasze Westerplatte. Jakich wartości powinniśmy dziś bronić? Przed czym nie można zdezerterować?

Pokusa dezercji zawsze była w człowieku obecna, jednak wszystko zaczyna się od uczciwości wobec samego siebie.

WIERNOŚĆ NASZEMU „WESTERPLATTE” A POKUSA DEZERCJI red. Stanisław Kowalik Fundacja Kolpinga KNS Tarnowskie Góry 2022 ss. 180

Stanisław Kowalik, pomysłodawca i organizator Sympozjum Tarnogórskiego, we wstępie do książki będącej pokłosiem konferencji przypomniał słowa Jana Pawła II wypowiedziane na Wybrzeżu w czerwcu 1987 r., a dotyczące porządku aksjologicznego, przy którym trwanie jest naszym ludzkim obowiązkiem. Te „momenty Westerplatte” zdarzają się w życiu narodów i każdego człowieka, i właśnie nazwaniu ich w chwili obecnej w skali globalnej, ale też w wymiarze indywidualnym, poświęcone zostało spotkanie.

Trzeba stwierdzić, że wszystkie przedstawione tu opracowania są istotne i razem układają się w przejmującą panoramę kondycji etycznej współczesności. Nie sposób jednak scharakteryzować wszystkich tekstów – wskażmy więc tylko pewną ich różnorodność. I tak dla prof. Macieja Fica istotną wartością jest powstańcze przywiązanie do Polski i uparte do niej dążenie – jako wzór postawy patriotycznej. Dla prof. Przemysława Wain­gertnera ważny będzie etos wielopokoleniowej konspiracji „Zet” dla ks. prof. Jerzego Szymika – dojrzała, umocniona poważną refleksją pobożność, a dla prof. Krystyny Skrzypczak – świadomość honoru i piękna. Jednak najmocniej, a zarazem najboleśniej ujął tę kwestię bp Jan Kopiec w zwartym, lecz nadzwyczaj celnym tekście „Między wiernością a odejściem”, stwierdzając: „Na pewno naszym Westerplatte jest dziś trwanie na niewielkim skrawku uczciwości”.

Uczciwość – piękne, a tak rzadko dzisiaj używane słowo z wysokiego rejestru słownictwa etycznego – wybrzmiewa tu jasno i mocno, a zarazem celnie puentuje całość. Pokusa dezercji zawsze była w człowieku obecna, w wymiarze historycznym można mnożyć jej przykłady, jednak wszystko zaczyna się od uczciwości wobec samego siebie. Jeśli tego braknie – dezercja poprowadzi coraz dalej i coraz wyżej. I to jest może najważniejsze przesłanie płynące z tarnogórskiego opracowania.

Krystyna Heska-Kwaśniewicz