Św. Jon Nepomucek

Zwie się go po śląsku „Świyntym Jonym Nepomuckiym” albo w skró­cie „Nepomuckiym”. Figury przedstawiające tego święte­go znajdowały się kiedyś w każdej śląskiej miejscowości, nawet w malutkiej osadzie. Do dnia dzisiejszego zostało ich jeszcze kilkaset.

Kolebką kultu Nepomucka jest ojczyzna tego święte­go - Czechy Żył w latach 1350-1393. Po studiach na uniwersy­tecie w Pradze Jan został księ­dzem i pełnił wysoki urząd na dworze arcybiskupa praskie­go Jana z Jensztejnu. Kiedy jednak arcybiskup popadł w ostry konflikt z kró­lem czeskim Wacławem IV Luksemburgiem, nasz św. Jon stał się kartą przetar­gową, a właściwie kozłem ofiarnym tego sporu.

Król, mszcząc się na arcybisku­pie i szukając przeciwko nie­mu rzekomego do­wodu zdrady, ka­zał schwytać jego powiernika, czy­li Nepomucena. Po torturach, ledwie żywego św. Jana wrzucono do pły­nącej przez Pragę rzeki Wełtawy. Tego haniebne­go czynu doko­nano na  pięk­nym i słynnym dzisiaj moście Karola, będą­cym jedną z praskich atrak­cji turystycz­nych.

Krótko po śmierci Nepo­mucka, choć oficjalnie uznano go świętym dopiero w 1729 roku, rozpoczął się jego niezwykły kult. Uznano go za patrona strzegącego mostów, fos, przepraw przez rzeki, a także za patrona do­brej sławy i tajemnicy sakra­mentu spowiedzi. Spowiedzi dlatego, że król Wacław miał rzekomo na torturach wypytywać św. Jana również o grzechy swej żony.

Kult tego czeskiego mę­czennika dotarł daleko poza granice Czech. Jest zna­ny w prawie całej Europie, ale największe rozmiary je­go kult przyjął w dzisiejszej Słowacji, Niemczech, Austrii, na Węgrzech i w Polsce.

Popularność św. Jona Nepomucka na Śląsku jest niezwykłym fenomenem. Przecież jego kultu nie rozpowszechniały jakieś konkretne zakony, jak przykładowo fran­ciszkanie robili z kultem św. Antoniczka. Nie reklamowali też na Śląsku tego kultu rzą­dzący nim Czesi ani Austriacy. Po prostu trudno jest racjonal­nie i w kilku słowach wyjaśnić to zjawisko. Ale fakty mówią same za siebie, a właściwie o tym kulcie same za siebie mó­wią stojące na Śląsku liczne fi­gury tego Świętego. Dobrym przykładem może być miasto Rybnik. Tylko w jego centrum znajdują się dwie monumen­talne figury św. Jona, zaś kil­kanaście innych jest w kaplicz­kach i kościołach na terenie ca­łego miasta.

Trzeba jednak powiedzieć, że wielu Ślązoków tak przyzwyczaiło się do stoją­cych tu i tam Nepomucków, że nawet ich już nie zauwa­ża. Ale na szczęścia wzrasta­jąca śląska świadomość re­gionalna pomaga w odnawia­niu i zachowywaniu kultu św. Jona. A w dzisiejszych cza­sach - nazbyt nasączonych pustą reklamą, karierowiczostwem i wyścigiem szczurów - ten patron dobrej sławy jest jak znalazł!