Konkurs "Książka Historyczna Roku" o nagrodę im. Oskara Haleckiego dotyczy najlepszych publikacji naukowych i popularnonaukowych, które są poświęcone dziejom Polski w XX w.

Jako pierwszy o odwołaniu tegorocznej edycji konkursu poinformował prof. Antoni Dudek, przewodniczący jury konkursu, który zrezygnował z zasiadania w tym gremium, podobnie jak dr hab. Sławomir Cenckiewicz, w proteście przeciwko wycofaniu z konkursu książki "Wołyń zdradzony, czyli jak dowództwo AK porzuciło Polaków na pastwę UPA" Piotra Zychowicza.

W czwartek trójka z czwórki organizatorów konkursu - Telewizja Polska S.A., Polskie Radio S.A. i Narodowe Centrum Kultury (bez IPN) - poinformowała na stronie wydarzenia, że książka "Wołyń zdradzony" została z niego wycofana. Wyjaśniono, że decyzja ta "jest zgodna z paragrafem 7 pkt. 3 regulaminu konkursu", który brzmi: "Organizatorzy mogą odmówić przyjęcia książek lub wycofać je z Konkursu, jeżeli zostaną zidentyfikowane uchybienia wobec niniejszego Regulaminu".

Decyzja o wycofaniu książki Zychowicza wywołała kontrowersje i protesty. Cenckiewicz wskazał, że odbyło się to "bez wiedzy i zgody jury", a rzecznik IPN Adam Stefan Lewandowski poinformował, że decyzja nie była uzgodniona z Instytutem - będącym jednym z organizatorów.

W piątek prof. Dudek jako pierwszy poinformował, że cały konkurs został odwołany.

"W zaistniałej sytuacji decyzję organizatorów o unieważnieniu 12. edycji konkursu Nagroda Historyczna Roku im. Oskara Haleckiego uważam za w pełni uzasadnioną. Równocześnie pragnę gorąco przeprosić autorów i autorki wszystkich prac nominowanych w tej edycji konkursu za powstałą sytuację. Chcę też oświadczyć, że z uwagi na niedopuszczalne w mojej ocenie zachowanie niektórych organizatorów konkursu, nie widzę dalszej możliwości uczestnictwa w pracach jury. Popierając samą ideę konkursu wspierającego czytelnictwo książek historycznych, równocześnie uważam, że jego dotychczasowa formuła organizacyjna została skompromitowana" - napisał Antoni Dudek w oświadczeniu zamieszczonym na portalu interia.pl.

Później decyzja o odwołaniu konkursu została potwierdzona na stronie wydarzenia.

"Organizatorzy Konkursu «Książka Historyczna Roku» – Telewizja Polska, Polskie Radio, Instytut Pamięci Narodowej i Narodowe Centrum Kultury – w związku z kontrowersjami związanymi z konkursem wspólnie podjęli decyzję o unieważnieniu tegorocznej edycji. Decyzja jest podyktowana troską o wiarygodność i prestiż Nagrody" - napisano.

Decyzję o odwołaniu konkursu skomentował na Twitterze Piotr Zychowicz. "Wygraliśmy!!! Cenzorzy historii ponieśli upokarzającą klęskę. To by nie było możliwe bez wielkiego oburzenia opinii publicznej i wsparcia przyzwoitych ludzi od prawa do lewa. Dziękuję wszystkim za wsparcie i zaangażowanie. Dziś okazało się kto jest kim!" - napisał autor "Wołynia zdradzonego".

W swojej najnowszej książce Piotr Zychowicz postawił tezę, że dowództwo AK porzuciło Polaków na pastwę okrutnych zbrodni Ukraińskiej Powstańczej Armii m.in. ze względu na planowaną akcję "Burza". Książka, opublikowana przez Dom Wydawniczy "Rebis", 2 lipca br. trafiła do księgarń.

"Moja książka nie jest oskarżeniem żołnierzy Armii Krajowej, lecz jest wymierzona w ich dowódców - oficerów od stopnia pułkownika w górę, którzy podejmowali takie, a nie inne decyzje w Komendzie Głównej Armii Krajowej" - podkreślił w wywiadzie dla PAP Zychowicz.

Nagroda im. Oskara Haleckiego w konkursie "Książka Historyczna Roku" przyznawana jest w czterech kategoriach: najlepsza książka naukowa opisująca losy Polski i Polaków w XX w.; najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX w.; najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX w. rozumiane jako publikacja opracowana zgodnie ze standardami naukowymi, w tym zwłaszcza opatrzona wstępem naukowym oraz przypisami; najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX w. rozumiane jako dziennik, relacje lub wywiady, które nie muszą spełniać rygorów przyjętych przy publikacjach o charakterze naukowym.

Zwycięzcy w dwóch pierwszych kategoriach są wybierani w trzech etapach. W pierwszym powołane przez organizatorów jury wyłania spośród nadesłanych książek te, które spełniają wymagania określone w regulaminie. W drugim etapie jury wybiera do 10 książek w każdej kategorii. W trzecim etapie konkursu jurorzy wybierają swoich zwycięzców.

Od 1 do 31 października głos na najlepsze książki w dwóch pierwszych kategoriach oddawali również czytelnicy w internetowym głosowaniu. Zwycięzców w pozostałych dwóch kategoriach miało wskazać jury.