Przyznano nagrody IPN Kustosz Pamięci Narodowej

Julien H. Bryan był amerykańskim filmowcem, fotografem i pisarzem. Podczas drugiej podróży do Polski we wrześniu 1939 r. wraz ze swoją ekipą wykonał pierwsze w historii kolorowe fotografie II wojny w Polsce. 21 września 1939 r. wyjechał z płonącej Warszawy, zabierając ze sobą bogaty materiał dokumentujący życie walczącej stolicy.

Na podstawie zebranych materiałów zrealizowany został film "Oblężenie" obrazujący bohaterską postawę warszawiaków. W czasie wojny film obejrzało ponad 40 mln ludzi na całym świecie. "Oblężenie" w 1941 r. zostało nominowane do Oscara w kategorii najlepszego krótkometrażowego filmu dokumentalnego.

Urszula Łukomska jest pomysłodawczynią Izby Pamięci w Liceum Ogólnokształcącym w Złoczewie, w której zgromadziła materiały dotyczące tragicznych losów miejscowości w 1939 r. Udostępnia ją środowiskom lokalnym - urządza wystawy i prowadzi lekcje muzealne. Swoimi doświadczeniami dzieli się z innymi nauczycielami i dyrektorami szkół.

Jest organizatorką spotkań z kombatantami, byłymi więźniami obozów koncentracyjnych i Sybirakami. Współpracuje z oddziałem IPN w Łodzi, organizując spotkania i seminaria, które dostarczają wiedzy z zakresu II wojny, okupacji niemieckiej i sowieckiej oraz przełomów lat 1945-1989.

Zygmunt Goławski podczas II wojny był żołnierzem Narodowych Sił Zbrojnych, a w latach 1944-46 więźniem łagrów. Działacz opozycyjny w PRL, represjonowany przez władze. Współtwórca Siedlecko-Podlaskiej Grupy Ludowo-Narodowej i Podlaskiej Solidarności. Uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela.

Wspólnie z synami organizował rocznicowe marsze polityczne, obchody katyńskie i prowadził działalność wydawniczą. W 1981 r. brał udział w akcji ustawienia w Dolince Katyńskiej na Powązkach pomnika ofiar zbrodni katyńskiej. Internowany podczas stanu wojennego. Inicjator utworzenia Związku Sybiraków w Siedlcach.

Dieter Schenk do 1989 r. pracował jako dyrektor kryminalny w sztabie Interpolu przy Federalnym Urzędzie Kryminalnym. Od r.1991 poświęcił się pracy historyka, badając dzieje narodowego socjalizmu. Jego głównym polem badawczym stała się Polska. Od 1998 r. jest profesorem honorowym Uniwersytetu Łódzkiego, gdzie prowadzi wykłady z historii narodowego socjalizmu.

Autor kilkunastu książek m.in. "Poczta Polska w Gdańsku: dzieje pewnego niemieckiego zabójstwa sądowego", "Hans Frank - Biografia Generalnego Gubernatora" oraz "Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holokaust w Galicji Wschodniej".

Międzynarodowe Stowarzyszenie Historyczno-Oświatowe, Dobroczynne i Obrony Praw Człowieka "Memoriał" to niezależna rosyjska organizacja zajmująca się dokumentowaniem i upowszechnianiem wiedzy o ofiarach represji komunistycznych oraz ochroną praw człowieka w Rosji i krajach byłego ZSRR. Oficjalnie działa od 1989 r.

Od 2005 r. w ramach Stowarzyszenia działa Komisja Polska. Komisja prowadzi badania nad polskimi ofiarami represji sowieckich, w szczególności nad zbrodnią katyńską. Komisja działa również na rzecz sądowej rehabilitacji ofiar zbrodni katyńskiej, udostępnienia Polsce dokumentacji z archiwów rosyjskich i odtajnienia decyzji Głównej Prokuratury Wojskowej Federacji Rosyjskiej o umorzeniu w 2004 r. śledztwa katyńskiego.

Nagroda Kustosz Pamięci Narodowej została ustanowiona w 2002 r. przez pierwszego prezesa Instytutu Pamięci Narodowej prof. Leona Kieresa. Inicjatorem wyróżnienia był prof. Janusz Kurtyka, ówczesny dyrektor oddziału IPN w Krakowie. Nagroda ma charakter honorowy, a jej laureaci otrzymują tytuł Kustosza. Jej celem jest "umocnienie szacunku dla narodowej przeszłości i ochrona wartości, dzięki którym Polska przetrwała przez lata zniewolenia".

Kapituła przyznaje Nagrodę corocznie. Obradom przewodniczy prezes IPN. Nagroda przyznawana jest instytucjom, organizacjom społecznym i osobom fizycznym za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii Narodu Polskiego w latach 1939-1989 oraz za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami Instytutu Pamięci Narodowej.