Ekstaza świętego

Jeden z najcenniejszych obrazów w polskich zbiorach po raz pierwszy opuści Siedlce, gdzie pokazywany jest publicznie od 2004 r. Ukazujący św. Franciszka w chwili otrzymania od Boga łaski noszenia Jego ran, na co dzień wisi w Muzeum Diecezjalnym. Na półtora miesiąca trafił jednak z powrotem do Warszawy, skąd wyruszył blisko 90 lat wcześniej jako prezent dla proboszcza Kosowa Lackiego, noszącego imię Franciszek.


Mało brakowało, a bezcenny obraz El Greca wylądowałby w piecu razem ze starymi szmatami. Na szczęście pędzel mistrza z końca XVI wieku rozpoznały w latach 60. XX w. młode historyczki sztuki Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska.

W autorstwo El Greca nie wierzono jeszcze co najmniej kilkanaście lat. Na szczęście portret św. Franciszka miał na wcześniej niedostępnej, bo ukrytej pod blejtramem, części obrazu podpis mistrza: Domenikos Theotokop. To prawdziwe imię i nazwisko malarza, rzeźbiarza i architekta hiszpańskiego pochodzenia greckiego, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli manieryzmu.


Na obrazie widać młodego, szczupłego św. Franciszka, spoglądającego w stronę światła. W rozłożonych rękach i w okolicach serca wyraźnie widać dar od Boga – bolesną łaskę noszenia Jego ran. „Ekstaza św. Franciszka” to jedyne dzieło El Greca znajdujące się na stałe w Polsce.
Malarz zmarł 400 lat temu. Choć prowadził potężną pracownię, nie zostawił naśladowców. Jego stylem zachwycili się dopiero malarze w XIX i XX w., tacy jak Paul Cézanne czy Pablo Picasso.


Do 31 października br. obraz jest prezentowany na Zamku Królewskim w ramach Galerii Jednego Obrazu.