Łaska nad miastem

  Michał Orda/GN Największym bogactwem są przepiękne organy umieszczone nad głównym ołtarzem Kościół garnizonowy góruje nad Sta­rówką Jeleniej Góry. Nie sposób przejść największym deptakiem miasta – ul. 1 Maja, aby nie dojść pod jego mury. Już z ze­wnątrz budynek wygląda bogato. Trudno się dziwić, skoro fundatorami byli protestanci, któ­rzy nareszcie legalnie mogli wznieść upragnioną świątynię. Nie żałowali grosza, a może raczej feniga, i już w 1709 r. rozpoczęli prace budow­lane. Trwały one 10 lat. Dlatego, kiedy w 2009 roku parafa rozpoczynała jubileusz 300-lecia, zaplanowano właśnie cykl imprez na całą deka­dę, czyli aż do 2019 roku.

Obejrzenie kościoła gwarantuje wejście w eli­tarną grupę osób, które widziały przynajmniej jeden z sześciu unikatowych tzw. kościołów łaski, czyli wybudowanych na mocy pokoju w Altranstadt z 1707 roku.

  Michał Orda/GN Kościół jest skromny na zewnątrz, lecz to raczej przejaw protestanckich konstruktorów, którzy woleli schować bogactwo w środku budowli Jeleniogórski kościół może pomieścić 4 tys. osób. Zbudowany został na planie krzyża grec­kiego, czyli równoramiennego. Na skrzyżowaniu naw stoi przepiękna ambona, wykonana z pia­skowca. Niemniej imponująca jest chrzcielnica z błękitnego marmuru, którą otaczają alabastro­we płaskorzeźby. Sklepienie świątyni pokryte jest wspaniałymi freskami. Jest to tzw. malar­stwo iluzoryczne, imitujące głębię przestrzeni. Ołtarz główny zlokalizowany jest we wschodniej części kościoła. Centralny obraz przedstawia Chrystusa w Ogrójcu. Wokół ołtarza znajdują się złocone figury – personifikacje Śląska i Jeleniej Góry, Zwierzchności i Władzy.

Oryginalne piszczałki

W kościele można zobaczyć szczytowe osią­gnięcia sztuki baroku. Był to okres rywalizacji katolickich i protestanckich konstruktorów. Każde wyznanie starało się przyciągnąć i olśnić niezdecydowanych w wierze. Tak rodziły się budowle, które do dzisiaj imponują przepy­chem i pomysłowością. Jedną z zabytkowych perełek jest na pewno połączenie ołtarza głów­nego z organami w jeleniogórskiej świątyni. To te ostatnie rozsławiają dzisiaj kościół i miasto na całym świecie. Wykonał je w 1727 roku Michael Röder z Berlina. Jeleniogórskie organy są jedynym w Polsce tak dużym instrumentem, w którym zachowały się oryginalne piszczałki. Początkowo miały 53 głosy i 3456 piszczałek. Obecnie posiadają 4571 tych ostatnich, z których jedynie 300 jest nowych. Dają one 76 głosów. Organy mają możliwość imitowania całej orkie­stry symfonicznej, łącznie z instrumentami per­kusyjnymi i cymbałami, oraz chóru męskiego. Można je przestrajać w trakcie grania na różne tonacje, co jest niezwykłym wyczynem dawnych organmistrzów.

Dzięki temu wspaniałemu instrumentowi od kilkunastu lat na początku września odby­wa się tutaj międzynarodowy festiwal „Silesia Sonans”. W tym roku będzie to już 14. edycja naj­większego w tej części Polski przeglądu muzyki klasycznej. Jak szacują organizatorzy, w ciągu kilku dni pojawia się na nich kilkadziesiąt ty­sięcy słuchaczy.

Na dwóch szlakach

Żeby opisać obrazy, rzeźby, malowidła czy nawet witraże, trzeba by poświęcić całą serię artykułów. Dookoła kościoła znajdują się też dziesiątki barokowych kaplic, które są uni­katem na skalę światową. Jeżeli jednak ktoś szuka nie tyle doznań estetycznych czy hi­storycznych epoki baroku, może pojawić się w świątyni z najważniejszego powodu. Otóż od 2006 roku pełni ona funkcję diecezjalnego Sanktuarium Krzyża Świętego. Od 2002 roku znajdują się tutaj fragmenty krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus.

Świątynia znajduje się na dwóch bardzo nie­zwykłych szlakach turystyczno-pielgrzymkowych. Pierwszym z nich jest Via Cervimontana, odnoga Szlaku św. Jakuba. Prowadzi z Krzeszo­wa, właśnie przez jeleniogórski kościół garni­zonowy, aż do Lubania, gdzie łączy się z Via Regia. Drugim jest Via Sacra, która obejmuje najpiękniejsze obiekty sakralne pograniczna polsko-niemiecko-czeskiego.