Watykan prezentuje unikatową wystawę „Codex”

Umowa współpracy zawarta między Fundacją Colnaghi a Biblioteką Watykańską ma na celu modernizację strukturalną Działu Archiwów oraz digitalizację starożytnych dokumentów. Z tej okazji rzadkie arcydzieła Michała Anioła, Caravaggia, Berniniego i Tintoretta wchodzą w dialog z dokumentami z kolekcji papieskich.

Arcydzieła i rękopisy w historycznych murach Watykanu

Wystawa „Codex” została zaprezentowana w zabytkowych wnętrzach Biblioteki Watykańskiej i stanowi pierwszy owoc długofalowej współpracy z Fundacją Colnaghi. Jej celem jest nie tylko promocja dziedzictwa kulturowego, ale także wsparcie prac konserwatorskich oraz digitalizacja rzadkich manuskryptów. Projekt ten realizowany jest przy wsparciu Stowarzyszenia Patronów Biblioteki Watykańskiej.

Na wystawie zaprezentowano m.in. dzieła Caravaggia, Berniniego i Tintoretta zestawione z dokumentami historycznymi dotyczącymi ich zamówień lub kontekstu kulturowego, w jakim powstały. Wśród eksponatów znalazł się także ceremonialny młotek z 1640 roku wraz z oryginalnym dokumentem zamówienia.

Wystawa, odbywająca się w przestrzeniach niedostępnych dla publiczności, jest dostępna wyłącznie na zaproszenie. Nie jest więc przeznaczona do szerokiego zwiedzania, lecz jej celem jest jak najszersze udostępnienie dziedzictwa bibliotecznego i archiwalnego kolekcji papieskich.

Michał Anioł – sztuka i dokumenty

Wśród pokazanych dzieł są dwie prace, świadczące o temperamencie Michała Anioła i jego ekspresyjnej sile wyrazu. To szkic wykonany czerwoną kredką, będący studium postaci do Kaplicy Sykstyńskiej, oraz fragment malowidła ściennego wykonany węglem, pochodzący z kuchni domu Buonarroti w Settignano, przedstawiający męski akt w ujęciu trzy czwarte – być może trytona lub satyra. Tym graficznym arcydziełom towarzyszą teksty, notatki i rysunki własnoręcznie wykonane przez wielkiego rzeźbiarza i malarza renesansowego, przechowywane w Bibliotece Watykańskiej.

Odnaleziony Tycjan

Portret starszego papieża Pawła III w czerwonym camauro, namalowany przez Tycjana w 1546 roku, cechuje się głęboką introspekcją psychologiczną i intensywnością kolorystyczną. Dzieło to zostało oficjalnie przypisane artyście dopiero dziesięć lat temu. Mocne wrażenie wywiera również wyraz twarzy papieża Klemensa VII na obrazie Sebastiana del Piombo, obok którego zaprezentowano także podpisany przez artystę kontrakt na wykonanie dzieła do kościoła Santa Maria del Popolo w Rzymie.

Dialog sztuki z historią 

„To piękna forma współpracy” – podkreśla prefekt Biblioteki Apostolskiej Watykańskiej, ksiądz Mauro Mantovani. „Dzięki Colnaghi rozpoczęliśmy projekt modernizacji strukturalnej naszego Działu Archiwów, aby chronić i udostępniać szerzej nasz zasób do publicznego wglądu”.

Tytuł Codex został wybrany nieprzypadkowo – jak zauważa Candida Lodovica de Angelis Corvi z Fundacji Colnaghi – ma on symbolizować zaszyfrowaną tożsamość i świadectwo historii niesione przez każdy eksponat.

„To termin związany z książkami, ale jest też rdzeniem nadużywanego dziś słowa coding, używanego w języku kryptografii i informatyki. W naszym przypadku Codex ma znaczenie zakodowanego języka przynależności – wspólnego dla mecenasów, artystów, intelektualistów, miłośników sztuki – zjednoczonych wokół wspólnego tematu: dialogu między sztuką a pamięcią” - mówi kuratorka wystawy.

Dla przyszłości dziedzictwa kultury

Wystawa wpisuje się w obchody Roku Jubileuszowego oraz inaugurację pontyfikatu papieża Leona XIV. Abp Cesare Pagazzi, Archiwista i Bibliotekarz Świętego Kościoła Rzymskiego, podziękował Fundacji Colnaghi za hojne wspieranie projektów Biblioteki. 

Organizatorzy podkreślają, że „Codex” nie tylko wystawa – to także wezwanie do troski o wspólne dziedzictwo i do refleksji nad wartością kultury, która łączy pokolenia.