Na szlaku Jana z Czarnolasu

Jakoś tak z rozpędu życie Jana Kochanowskiego wiążemy jedynie z Czarnolasem, a przecież mistrz mowy polskiej osiadł tam na dobre dopiero w ostatnim okresie swego życia, a jego doczesne szczątki spoczywają w Zwoleniu.

Najpierw krótki bryk
Po wakacjach, tak prosto z marszu, trudno od razu sypać wiedzą niczym z rękawa. Stąd przypomnijmy kilka danych z życiorysu. Jan Kochanowski urodził się w 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia. Jako czternastolatek rozpoczął studia w Akademii Krakowskiej, ale przerwał je po śmierci ojca, Piotra Kochanowskiego... Po uporządkowaniu spraw spadkowych rozpoczął kolejny etap wędrówek związanych ze studiami. Były to: Wrocław, Królewiec i wreszcie Padwa. Wrócił stamtąd w 1556 r. po wieści o śmierci matki, Anny Kochanowskiej z Białaczowskich. Potem znów wyjechał do Italii, a stamtąd do Francji. Na stałe wrócił do kraju w 1559 r. i wtedy w podziale majątku po rodzicach otrzymał Czarnolas. Ale zanim tam osiadł na stałe, przyszły lata życia dworskiego.

Kochanowski był m.in. sekretarzem królewskim. Choć nie miał święceń kapłańskich, pełnił urząd proboszcza w Zwoleniu. Brał czynny udział w elekcjach królewskich. Z życia w „wielkim świecie” wycofał się w 1574 r., po tym jak z kraju uciekł król Henryk Walezy. Jan osiadł wtedy na stale w Czarnolesie.

  ks. Zbigniew Niemirski Jan Kochanowski z ukochaną córką Urszulką
Jako 45-letni mężczyzna, bardzo zamożny, ożenił się z Dorotą Podlodowską z podradomskiego Przytyka. Jeśli udzielał się publicznie, to w sprawach odnoszących się tylko do ram województwa. Cztery lata później zmarły jego dwie córki: Hanna i Urszulka.

Sam poeta zmarł nagle 21 sierpnia 1584 r. w Lublinie. Został pochowany w Zwoleniu pod prezbiterium kościoła, a następnie przeniesiony do kaplicy Kochanowskich i złożony w krypcie razem ze zmarłymi członkami rodziny. Z jego dzieł, których znamy prawie 50 zbiorów, przypomnijmy: pieśń „Czego chcesz od nas, Panie”, dramat „Odprawa posłów greckich”, „Psałterz Dawidów” – przekład na język polski biblijnej Księgi Psalmów, zbiory fraszek oraz „Treny” – cykl żałobnych wierszy napisanych po śmierci Urszulki.

Kościół, nekropolia i centrum
Szlak naszej wycieczki wiódłby oczywiście do Czarnolasu, gdzie zwiedzilibyśmy dwór Mistrza Jana. Stamtąd do Zwolenia jest zaledwie 13 kilometrów. Tu czekają na nas zabytkowy kościół z kryptą grobową poety i jego rodziny oraz Centrum Regionalne przy Nekropolii Jana Kochanowskiego. Sam kościół to swoista historia Zwolenia w pigułce.