Siedziba Muzeum Powstań Śląskich zostanie otwarta w 2014 roku

Członek komitetu honorowego budowy muzeum oraz były przewodniczący Parlamentu Europejskiego prof. Jerzy Buzek powiedział w poniedziałek podczas konferencji prasowej w Świętochłowicach, że "opowieść o tym jak wyglądały tamte lata" stanowi bardzo ważny element historii. "Jeśli chcemy zbudować prawdziwą tożsamość dla Śląska, Zagłębia, dla województwa śląskiego także - bo jesteśmy dzisiaj większym organizmem - to musimy bardzo otwarcie i mocno pokazywać naszą historię (...). Muzeum Powstań Śląskich będzie takim kluczowym elementem budowy tożsamości nas wszystkich" - mówił Buzek.

Buzek dodał, że będzie to projekt wartościowy w skali całego regionu Europy. "W końcu europejska cywilizacja wyrosła w oparciu o takie regiony jak region Śląska" - powiedział Buzek.

Prezydent Świętochłowic Dawid Kostempski podkreślał, że muzeum będzie źródłem wiedzy dla wszystkich pokoleń. Dodał, że dzięki ogólnopolskiej zbiórce udało się zebrać wiele interesujących eksponatów z kraju i zagranicy.

Dotąd zebrano ok. 100 przedmiotów. Ofiarodawcy przekazali na rzecz muzeum głównie fotografie, dyplomy, rękopisy, legitymacje powstańcze, odznaczenia. Wśród tych pamiątek znalazły się m.in. Śląski Krzyż Powstańczy, miniatura pomnika Powstań Śląskich w Katowicach. Ten cenny zbiór uzupełniają m.in. trzy oryginalne plakaty z okresu plebiscytu na Górnym Śląsku.

Pomysł utworzenia Muzeum Powstań Śląskich pojawił się w 2011 roku. Zbiegł się w czasie z ustanowieniem przez sejmik województwa śląskiego roku 2011 Rokiem Pamięci Powstań Śląskich. W styczniu 2012 roku Świętochłowice ogłosiły ogólnopolską zbiórkę na rzecz muzeum a w połowie 2012 roku radni uchwalili utworzenie Muzeum Powstań Śląskich w miejsce muzeum miejskiego (poprzez zmianę statutu).

Nowa siedziba muzeum zostanie otwarta pod koniec 2014 roku w stuletnim budynku przy ul. Polaka 2 - zaprojektowanym przez architektów Emila i Georga Zillmannów (ich dziełem są m.in. osiedla Giszowiec i Nikiszowiec w Katowicach). Wyremontowanie i zaadaptowanie budynku pochłonie ok. 11 mln zł, z czego 8,9 mln zł będzie pochodziło ze środków unijnych. Roboty budowlane rozpoczną się w lipcu tego roku.

Nowoczesna ekspozycja ma kosztować ok. 4,5 mln zł, z czego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zabezpieczyło na ten cel ponad 800 tys. zł. Samorząd zapowiada, że będzie się starać o kolejne fundusze.

Muzeum Powstań Śląskich będzie nowoczesne, interaktywne i multimedialne. Podczas prezentowanej we wtorek wizualizacji podkreślano, że w ekspozycji zostaną zastosowane bardzo nowoczesne rozwiązania. Na ścianach będą wyświetlane filmy, będzie można uruchomić szafę grającą z zestawem pieśni śląskich, wziąć udział w budowie wirtualnego samochodu pancernego "Korfanty", zwiedzić pomieszczenie stylizowane na mieszkanie uczestnika I powstania śląskiego, czy oddać głos za przynależnością Śląska - do Polski lub Niemiec - w zrekonstruowanym lokalu wyborczym (karty do głosowania zliczy skaner).

Zwiedzający będą mogli również zajrzeć do pomieszczenia sztabowego, gdzie specjalna luneta umożliwi im przyjrzenie się z bliska działaniom wojennym, miejscom głównych starć, rozmieszczeniu wojsk alianckich. Inne z wnętrz zostanie tak zaprojektowane by przypominało ulicę przed gmachem hotelu Lomnitz w Bytomiu, w którym miał swoją siedzibę Polski Komisariat Plebiscytowy. Nie zabraknie gier i quizów interaktywnych.

Duży wpływ na odbiór ekspozycji będą miały efekty świetlne i dźwiękowe - np. iluminacja w technologii LED.

Osoby, które są zainteresowane przekazaniem pamiątek mogą się zgłaszać na adres Muzeum Powstań Śląskich ul. Szpitalna 2 (tymczasowa siedziba muzeum), 41-600 Świętochłowice lub dzwonić pod nr tel. 32/ 245 23 88.

Historia powstańczych zrywów była wyjątkowo burzliwa. Pierwsze powstanie śląskie wybuchło w 1919 r. Nie zakończyło się sukcesem, ale zwróciło uwagę innych krajów na sprawę Śląska. Tłem II powstania (wybuchło w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku) były przygotowania do plebiscytu, który odbył się w marcu 1921 r. Dopiero trzeci zryw, w 1921 r., przesądził o przyznaniu Polsce dużej części terytorium Górnego Śląska.