Jidysz dla wszystkich

Projekt, który uzyskał dofinansowanie w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009-2014, jest realizowany przez Fundację Bente Kahan, Centrum Kultury i Edukacji Żydowskiej w Synagodze pod Białym Bocianem we Wrocławiu oraz partnerów z Norwegii.

Celem przedsięwzięcia jest upowszechnienie wiedzy o języku i kulturze jidysz oraz prezentacja dorobku kutrowego jidysz. Jak powiedziała na konferencji prasowej Bente Kahan, dyrektor Centrum Kultury i Edukacji Żydowskiej w Synagodze pod Białym Bocianem, jidysz wśród Żydów w Polsce przed II wojną światową był bardzo rozpowszechnionym językiem. "Dziś bardzo mało ludzie mówi już tym językiem w Polsce i Norwegii. A język ten jest kluczem do zrozumienia kutry żydowskiej (...) Warto tu choćby wspomnieć o olbrzymim materiale historycznym pisanym w jidysz, który do tej pory nie został przetłumaczony" - mówiła Kahan.

W ramach projektu, którego realizację rozpisano na trzy lata, odbędą się m.in. cztery semestry wykładów poświęconych językowi i kulturze jidysz. Zaplanowano również warsztaty poświęcone muzyce klezmerskiej, które poprowadzi Helmut Eisel - wirtuoz klarnetu łączący muzykę klezmerską z klasyką i jazzem. Warsztaty odbędą się w Oslo, Trondheim i we Wrocławiu. Ich zwieńczeniem będzie koncert, na którym będzie można posłuchać klezmerskich improwizacji inspirowanych m.in. muzyką Fryderyka Chopina.

Odbędą się również warsztaty plastyczne, których uczestnicy będą tworzyć dzieła inspirowane tradycją jidysz. Prace powstałe podczas warsztatów będą prezentowane we wrocławskiej Synagodze pod Białym Bocianem oraz w Centrum Studiów nad Holokaustem i Mniejszościami Religijnymi w Oslo.

W 2013 r. we Wrocławiu zostanie pokazany spektakl "Living Secretly", oparty na przetłumaczonym na języki jidysz i polski tekście Jona Fosse - jednego z najwybitniejszych współczesnych dramatopisarzy norweskich. Roku później w stolicy Dolnego Śląska będzie można zobaczyć spektakl muzyczny oparty na przetłumaczonych z jidysz na polski tekstach poety Mordechaja Gebirtiga. "To moim zdaniem jeden z największych polskich poetów, którego twórczość do tej pory została przetłumaczona jedynie we fragmentach" - mówiła Kahan.

Z kolei w 2014 r. zaplanowano wystawę poświęconą kobietom w kulturze jidysz. "Chcemy pokazać, jak duży wpływ na kulturę jidysz miały kobiety" - podkreśliła Kahan.

Pierwsze wydarzenie realizowane w ramach projektu "Jidisz far ale, czyli Jidysz dla wszystkich" odbędzie się w niedzielę we wrocławskiej Synagodze pod Białym Bocianem. Będzie to koncert szwedzkiego zespołu Louisa Lyne & Di Yiddishe Kapelye:

Michel Thomas Louisa Lyne un di Yiddishe Kapelye