Mistyfikacja Witkacego

W obsadzie thrillera, wyreżyserowanego przez Jacka Koprowicza, są też m.in. Ewa Błaszczyk, Wojciech Pszoniak i Karolina Gruszka.

"Liczę, że ta historia wciągnie widza. To opowieść o jednym z naszych największych artystów, rozpoznawalnym w całej Europie. Zarówno twórczość Witkacego, jak i historia jego życia są niezwykłe" - podkreślił w rozmowie z PAP Jacek Koprowicz.

"Okoliczności samobójstwa Witkacego są bardzo tajemnicze. Nie znaleziono zwłok. Współuczestniczka zdarzenia, ukochana artysty Czesława Oknińska, właściwie nieboszczyka nie widziała, ponieważ straciła przytomność podczas własnej próby samobójczej, kiedy chciała razem z Witkacym odebrać sobie życie. Oknińska podała później kilka wersji opowieści o tym, w jaki sposób Witkiewicz postanowił popełnić samobójstwo. Raz mówiła na przykład, że przeciął sobie żyłę na skroni, innym razem - że podciął żyły na nadgarstkach" - zwrócił uwagę reżyser.

Jacek Koprowicz zrealizował "Mistyfikację" - która ma trafić do kin 12 marca - na podstawie własnego scenariusza. Scenariusz opiera się na założeniu, że Witkacy w 1939 r. upozorował swoje samobójstwo i żył jeszcze przez wiele lat, ukrywając tożsamość. Koprowicz osadził akcję filmu w 1969 r. Rok po wydarzeniach Marca'68 młody Łazowski (w jego roli Maciej Stuhr), były student filologii, wydalony z uczelni tuż przed dyplomem za udział w manifestacjach studenckich, zostaje zwerbowany do współpracy przez służbę bezpieczeństwa. Łazowski pisał na studiach pracę magisterską o kobietach Witkacego, zatem postać autora "Pożegnania jesieni" jest mu bliska.

Młody esbek jedzie do Zakopanego. Tam spotyka kobietę, która była kiedyś kochanką Witkacego. Zuza - grana przez Karolinę Gruszkę - pokazuje Łazowskiemu kartki pocztowe podpisane przez Witkacego. Wynika z nich, że artysta wcale nie umarł i że jest gdzieś więziony przez swoją inną kobietę, Czesławę Oknińską. W rolę Oknińskiej wciela się w filmie Ewa Błaszczyk.

"Łazowski, podążając śladem kartek, rozpoczyna śledztwo. Chce ‘przyłapać’ Witkacego, udowodnić, że on żyje. Dla SB schwytanie Witkacego, wroga komunistycznego ustroju, byłoby wielkim sukcesem" - streszcza fabułę reżyser. Koprowicz zaznaczył, że kartki mogą być fałszywym tropem, gdyż Witkiewicz miał zwyczaj umieszczania na korespondencji dat o wiele lat późniejszych (podawał nawet rok 2000) i prosił następnie swoich przyjaciół, by wysłali te kartki dopiero po latach, w jego imieniu.

"Mistyfikacja" to nie tylko utrzymana w klimacie dreszczowca historia śledztwa, ale także "film o wielkiej miłości, o szaleństwie uczuć - między Czesławą a Witkacym" - zaznaczył Koprowicz. Reżyser przypomniał, że związek artysty z Oknińską trwał ponad 10 lat, "zakładając, że Witkacy popełnił samobójstwo w 1939 r".

Pytany przez PAP, dlaczego rolę Witkacego powierzył Jerzemu Stuhrowi, aktorowi, który fizycznie nie bardzo przypomina autora "Szewców" - wysokiego, postawnego bruneta o groźnym spojrzeniu, Koprowicz odparł: "Nie mogłem znaleźć fizycznie podobnego aktora. Dlatego zacząłem szukać kogoś, kto ma podobną do Witkacego energię. Poszedłem drogą energii i siły charakteru. Uznałem, że Jerzy Stuhr jest idealny do tej roli". "Nie popełniłem błędu obsadowego. Uważam, ze powstała fantastyczna rola Jurka Stuhra" - ocenił.

Zdjęcia do "Mistyfikacji" - których autorem jest Arkadiusz Tomiak - kręcono w Krakowie, Zakopanem i Warszawie. Muzykę do filmu komponuje Włodek Pawlik, mający już w dorobku nagrodzoną w Gdyni muzykę do "Rewersu" Borysa Lankosza.

Stanisław Ignacy Witkiewicz zwany Witkacym (1885-1939) był malarzem, fotografem, pisarzem, dramaturgiem i filozofem. Przeżył w Rosji rewolucję październikową, która wywarła ogromny wpływ na jego pesymistyczną w swej wymowie twórczość literacką. W 1910 r. Witkacy zadebiutował powieścią "622 upadki Bunga, czyli demoniczna kobieta". Do jego najbardziej znanych dzieł literackich należą ponadto: dramat "Szewcy", społeczno-obyczajowe studium o polskim charakterze narodowym "Niemyte dusze" oraz powieści "Pożegnanie jesieni" i "Nienasycenie".