"Pięć świętych nocy” w islamie

  wikipedia (PD) Niebiańska Podróż Proroka - miniatura perska z XVI w. Noc Bożego Narodzenia ma dla chrześcijan wyjątkowe znaczenie. W osobie Jezusa Bóg, stając się człowiekiem, objawił się ludzkości w sposób najdoskonalszy z możliwych. Wcielenie Boga i wiara w bóstwo Jezusa Chrystusa stanowi zasadniczą różnicę między chrześcijaństwem i islamem.

Ponieważ muzułmanie nie przyjmują chrześcijańskiej prawdy, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym, który przyszedł na świat, aby dokonać aktu odkupienia, dlatego też w ich tradycji religijnej brak jest świąt bezpośrednio odnoszących się do Bożego Narodzenia i Wielkanocy.

W kontekście bożonarodzeniowej nocy, warto jednak zaznaczyć, że również w tradycji muzułmańskiej „noc” jest czasem szczególnych wydarzeń. W islamie istnieje tzw. „pięć świętych nocy”, do których tradycja muzułmańska zalicza:
1) Narodziny Proroka,
2) Niebiańską Podróż Proroka,
3) Noc Przeznaczenia,
4) Noc Przebaczenia i
5) Noc Ujrzenia.

Muzułmanie pojmują Boże Narodzenie jako chrześcijańskie święto narodzin Jezusa, którego sami czczą jako proroka. W związku z tym często porównują je do swego święta, które określają mianem „Narodzenia Proroka” (Maulid an-Nabi). Obchody tego dnia przypadają w świecie islamu w różnych terminach. Sunnici świętują narodziny Mahometa w dwunastym dniu trzeciego miesiąca roku księżycowego, tzw. rabi al-awwal. Natomiast szyici obchodzą tę uroczystość pięć dni później.

W zależności od lokalnych zwyczajów w niektórych krajach odbywają się z tej okazji uroczyste procesje i spotkania. Na cześć Proroka wykonuje się pieśni pochwalne i opowiada o wydarzeniach z jego życia. W obszarze wpływów tureckich recytuje się poematy napisane specjalnie na tę okoliczność.

Drugą z pięciu muzułmańskich świętych nocy jest „Niebiańska Podróż Proroka” (Id al-Isra), nazywana również „Nocą Wniebowstąpienia” (Lajlat al-Miraż). Tradycja muzułmańska łączy w tym święcie dwa wydarzenia: podróż Mahometa z Mekki do Jerozolimy oraz jego przemieszczanie się przez niebiosa. Koran wspomina to podróżowanie w następujący sposób: „Chwała Temu, który przeniósł Swojego sługę nocą z Meczetu świętego do meczetu dalekiego, którego otoczenie pobłogosławiliśmy, aby mu pokazać niektóre Nasze znaki” (17,1).

Mahomet miał odbyć tę podróż za sprawą archanioła Gabriela i przy pomocy skrzydlatego wierzchowca o imieniu Al-Burak. W drodze miał spotkać proroków i stanąć przed samym Bogiem, u którego uprosił obniżenie liczby codziennych modlitw obowiązkowych z pięćdziesięciu do pięciu. W miejscu, gdzie Mahomet miał się modlić i skąd miał odbyć podróż przez niebiosa, wzniesiono w 691 roku słynny meczet na Skale. Nocna podróż Mahometa jest ulubionym tematem w literaturze islamskiej oraz stanowi źródło inspiracji dla mistyków muzułmańskich.
 

Kolejną ze świętych nocy jest „Noc Przeznaczenia” lub „Noc Siły”, „Noc Mocy” (Lajlat al-Kadr). Muzułmanie obchodzą ją w dwudziestą siódmą noc ramadanu na pamiątkę zesłania Koranu. Wówczas Bóg miał rozpocząć przekazywanie Mahometowi poszczególnych fragmentów Księgi. Za najstarsze z nich uważa się pierwsze wersety sury 96. Sam Koran opisuje to wydarzenie w następujący sposób: „Zaprawdę, zesłaliśmy go w Noc Przeznaczenia! A co cię pouczy, co to jest Noc Przeznaczenia? Noc Przeznaczenia – lepsza niż tysiąc miesięcy! Aniołowie i Duch zstępują tej Nocy, za pozwoleniem swego Pana, dla wypełnienia wszelkich rozkazów. Ona to pokój – aż do pojawienia się zorzy porannej.” (97, 1-5). Uroczystości tej nocy koncentrują się głównie na recytowaniu fragmentów Koranu i na wyrażaniu Bogu wdzięczności za dar koranicznego objawienia. Niektórzy dopatrują się w nim swoistego „narodzenia”, przez które Boże Słowo znalazło miejsce wśród ludzi, przyjmując formę Księgi.

Czwartą świętą nocą w islamie jest „Noc Przebaczenia” lub „Noc Niewinności” (Lajlat al-Bara’a), która przypada między 14 a 15 szabanem – ósmym miesiącem muzułmańskiego kalendarza. Tej nocy muzułmanie błagają Boga o wybaczenie win, popełnionych zwłaszcza w ciągu minionych dwunastu miesięcy, prosząc jednocześnie o błogosławieństwo, aby następny rok mogli przeżyć bez grzechu.
Ostatnia ze świętych nocy dotyczy księżyca, który zwiastuje początek ramadanu, czyli islamskiego miesiąca postu. „Noc Ujrzenia”, jak ją określają muzułmanie, bierze swą nazwę od momentu ujrzenia księżyca w nowiu. Ze względu na różnice faz księżyca noc ta przypada w świecie islamu w różnym terminie.

W kontekście „pięciu świętych nocy” należy wspomnieć, że wśród kilkunastu świąt muzułmańskich przypadających w cyklu rocznym najważniejsze jest „Święto Ofiar”, tzw. Id al-Adha, które przypada w czasie pielgrzymki do Mekki i obchodzone jest na pamiątkę ofiary, którą Abraham (Ibrahim) złożył Bogu. Zgodnie z tradycją muzułmańską, Bóg, chcąc sprawdzić posłuszeństwo Abrahama, nakazał mu złożyć ofiarę ze swego jedynego syna Ismaila (Izmaela).

Ostatecznie – podobnie jak w opowiadaniu ze Starego Testamentu, gdzie ofiarą jest Izaak – Bóg rezygnuje z ofiary z dziecka i każe Abrahamowi złożyć w ofierze baranka. Na pamiątkę tego wydarzenia muzułmanie w rytualny sposób zabijają zwierzęta, które spożywają podczas uroczystych posiłków. Przesłaniem tego święta jest całkowite poddanie się Bogu i zaufanie w Jego miłosierdzie.

„Święte noce” zawierają wiele tajemnic, natomiast związane z nimi święta religijne sprawiają, że człowiek staje się lepszy. Z okazji świąt składamy sobie życzenia i odwiedzamy się nawzajem. Ten dobry zwyczaj może być okazją do praktykowania dialogu życia – zwłaszcza – jeśli w sąsiedztwie mieszkają muzułmanie. Przez, wydawałoby się, drobny gest złożenia życzeń muzułmanom lub przyjęcia ich od nich możemy przyczynić się do kształtowania dialogowej atmosfery między wyznawcami obu religii.