Zasłona wielkopostna z Łopusznej. Zabytek, jakich mało

Wielkopostna tradycja zasłaniania ołtarzy specjalnymi kurtynami sięga średniowiecza. Dziś jedynie nieliczne kościoły na świecie mogą się pochwalić posiadaniem wykorzystywanych do tego celu zasłon - tzw. opon.

Tym większe było zaskoczenie ks. Kazimierza Foltyna, obecnego proboszcza parafii Przenajświętszej Trójcy w Łopusznej, kiedy rozprostował czarną, pomiętą i postrzępioną tkaninę, znalezioną na strychu w czasie prac porządkowych. Okazało się, że to jedna z trzech wspominanych m.in. w kronice parafialnej zasłon wielkopostnych.

Ksiądz Foltyn skontaktował się z konserwatorami dzieł sztuki i tak rozpoczął się proces ratowania dzieła. Datowana na połowę XVIII w. zasłona została wpisana do do rejestru zabytków pod koniec 2018 roku. Dzięki temu możliwe były starania o dofinansowanie prac konserwacyjnych.

  Archiwum parafii w Łopusznej Komisja konserwatorska w kościele parafialnym w Łopusznej (listopad 2019 roku).

Jak wyjaśnia w swoim opracowaniu Maria Sokół-Augustyńska, scena biczowania została na odnalezionej oponie wielkopostnej przedstawiona „bardzo ekspresyjnie, z zachowaniem zasad dobrej kompozycji, żywej kolorystki, co świadczy o biegłości malarza i jego profesjonalizmie”. Podstawowym założeniem konserwatorskim było przywrócenie zasłony do takiego stanu, by mogła być używana zgodnie ze swoim przeznaczeniem.

Wykonano konserwację zachowawczą, która poprawiła czytelność malowidła. Pozostawiono istniejące ubytki materiału na obrzeżach obrazu. Samą tkaninę wzmocniono drugim, odpowiednio zabarwionym płótnem. Konserwacja trwała od maja do października 2019 roku. Cały proces wraz z opracowaniem sposobu eksponowania i przechowywania zasłony przygotowali konserwatorka dzieł sztuki mgr Maria Sokół-Augustyńska oraz dr sztuki Grzegorz Głazik.

  Archiwum parafii w Łopusznej Zasłona wielkopostna "Droga na Kalwarię".

Oprócz zasłony ze sceną biczowania w Łopusznej znajduje się druga, również XVIII-wieczna, przedstawiająca „Drogę na Kalwarię”. Obie opony można zobaczyć przed i po nabożeństwach oraz Mszach św. w kościele w Łopusznej (z zachowaniem ograniczeń związanych z zagrożeniem epidemicznym). Zasłona „Droga na Kalwarię” jest wywieszona w kościele na bocznej ścianie i dostępna przez cały rok, zasłona „Biczowanie” jest wywieszona przez Wielki Post do Wielkiego Piątku.

Ze względu na zagrożenie epidemiczne nie będą natomiast prezentowane zasłony wielkopostne w Orawce. W przyszłym roku przewiduje się eksponowanie wszystkich czterech tkanin z tamtejszego kościoła.