Pisarz totalny

Na szczytach rzemiosła
Dziś Kipling znany jest przede wszystkim z dwóch zbiorów fantastycznych opowiadań o chłopcu wykarmionym przez wilki i wzrastającym wśród dzikich zwierząt. „Księga dżungli” i „Druga księga dżungli” to wzruszająca opowieść o przyjaźni w świecie pełnym niebezpieczeństw. Także inne książki dla młodzieży, takie jak „Kapitanowie zuchy” czy „Stalky i spółka”, oprócz wciągającej fabuły zawierają silny ładunek wychowawczy. Są powieściami o dojrzewaniu, które raz dokonuje się na kutrze rybackim, a innym razem – w angielskiej szkole, wzorowanej na gimnazjum w Devon.

Wyobraźnia pozwoliła mu nie tylko na opisywanie egzotycznych światów, ale również na podróże w przyszłość. Akcję niektórych utworów osadził w XXI wieku, dzięki czemu zyskał miano „pierwszego nowożytnego pisarza science fiction”. W rzeczywistości jednak pod maską futurystycznych wizji opowiadał często o indyjskich realiach.

Ważną część twórczości Rudyarda Kiplinga stanowią wiersze. Jego poezja bywa często lekceważona przez krytyków, określana jako archaiczna, poddana tradycyjnym rytmom i rymom. Tymczasem nie kto inny, jak sam mistrz Eliot bardzo wysoko cenił warsztat poetycki Kiplinga. Być może autor „Puka z Pukowej Górki” nie był takim wizjonerem jak najwybitniejsi angielscy poeci, ale pod względem rzemiosła nie ustępował im ani trochę. „Łatwo byłoby mi imiennie wskazać sporo wielkich poetów, ale bardzo niewielu tylko spośród nich nazwałbym wielkimi twórcami wierszy. W tych klasie zaś uznać należy miejsce hierarchiczne Kiplinga nie tylko wysokie, lecz – jeśli się nie mylę – szczytowe” – napisał Thomas Stearns Eliot.

Poetycki kunszt i mądrość zawartą w wierszach Rudyarda Kiplinga docenili także zwykli czytelnicy. W sondażu przeprowadzonym w 1995 roku przez BBC ulubionym wierszem Brytyjczyków okazał się jego utwór „Jeżeli”. Zakończenie tego tekstu najlepiej chyba oddaje przesłanie dzieła Kiplinga:

Jeżeli potrafisz spożytkować każdą minutę,
nadając wartość każdej przemijającej chwili,
Twoja jest ziemia i wszystko, co na niej,
i, co najważniejsze, Synu mój, będziesz
Człowiekiem.