Szlachecki symbol

Pas kontuszowy to długi, mierzący ok 4 metrów misternie tkany pas materiału, który szlachcic obwiązywał sobie kilka razy na stroju. Jego barwa i ozdoby wskazywały status materialny, wyznanie, a nawet czy panuje wojna czy pokój. Pas jest uznawany za jeden z najbardziej charakterystycznych elementów polskiego stroju narodowego. Zwyczaj przybył do naszego kraju ze wschodu, z Persji, Indii, Turcji i był zgodny z tak zwaną sarmacką kulturą kultywowaną przez naszą szlachtę. Wierzyła ona, że pochodzi od starożytnych irańskich ludów, właśnie Sarmatów. Najsłynniejsze wytwórnie pasów, czyli persjarnie istniały w Słucku, Kobyłce i Grodnie. 

Muzeum Historii Polski wzbogaciło się o piękną kolekcję 22 pasów pochodzących z tych słynnych polskich wytwórni, ale także z zagranicy, z Francji, Rosji i Persji, skąd także sprowadzano do Rzeczypospolitej pasy. 

Pasy zazwyczaj były dwustronne i dzięki temu można było jeden w zależności od okoliczności ubierać na różne okazje. Bardziej strojny był od święta, a skromniejszy na co dzień. Były też pasy czterostronne. Każda strona była wzdłuż podzielona na dwa pola i pas przy ubieraniu składano wzdłuż na pół. Dzięki temu miał on aż cztery warianty.