Kosmos czeka na odkupienie

Na tej gruzińskiej ikonie, wykonanej starodawną techniką emalii komórkowej, widzimy dwunastu apostołów zasiadających na tzw. synthrononie – ławie ustawionej pod ścianą wnętrza absydy – półokrągłej niszy umieszczonej za prezbiterium świątyni. Nie ma wśród nich Maryi. Postać Matki Bożej, obecna na najstarszych ikonach przedstawiających zesłanie Ducha Świętego, znikła z ikon po ikonoklazmie, by powrócić dopiero po kilku stuleciach, w epoce nowożytnej, pod wpływem malarstwa zachodniego.

U góry widzimy Ducha Świętego, wyobrażonego jako półokrąg. Wystaje z Niego dwanaście czerwonych płomieni – po jednym dla każdego apostoła.

W środku na dole została wyodrębniona ciemną barwą arkada, w której przedstawiono ukoronowaną postać męską z siwą brodą, trzymającą rozwinięte białe płótno z leżącymi na nim zwojami. Ta tajemnicza postać pojawiała się na wszystkich starych ikonach Pięćdziesiątnicy, potem jednak zanikła i jej znaczenie symboliczne nie jest zrozumiałe dla większości obserwatorów. Ten starzec jest personifikacją Kosmosu, symbolicznym królem wszystkich ludów, które nie dostąpiły jeszcze łaski poznania prawd wiary. Wyodrębniony ciemną arkadą fragment świata to jego część pogrążona w grzechu i niewiedzy, czekająca na odkupienie. Kosmos trzyma płótno ze zwojami oznaczającymi proroctwa Starego Testamentu, które właśnie się wypełniają.

Zastanawiające jest wyeksponowanie Kosmosu i grzesznego świata na pierwszym planie. Ikona kładzie w ten sposób nacisk na misję czekającą apostołów po zesłaniu Ducha Świętego. Będą oni musieli przekroczyć ciemne granice arkady i zanieść Dobrą Nowinę w najdalsze zakątki świata.

Architektura widoczna w tle to symboliczne przedstawienie Kościoła Chrystusowego.

Leszek Śliwa