Z Aniołem Stróżem w tle

Nie wszystko jest kiczem
Wystawa „Obrazek dla każdego. Fabryczne obrazy w domach śląskich w latach 1880–1940” eksponowana w Muzeum Wsi Opolskiej, jak stwierdza dyrektor Jarosław Gałęza, nie doszłaby do skutku, gdyby nie poszukiwania i głębokie zainteresowanie tym tematem Elżbiety Oficjalskiej – kustosza Muzeum Śląska Opolskiego oraz zespołu pomagających jej pracowników muzealnych. Od wielu lat pani Oficjalska zbierała eksponaty i wzbogacała wiedzę na ten temat głównie na podstawie literatury niemieckojęzycznej. W Polsce przez lata ta dziedzina, określona mianem kiczu, nie miała swojej literatury, ani naukowej ani popularnej. A obrazki z tego okresu wędrowały na śmietnik, w najlepszym przypadku na strych.

Na szczęście nie wszyscy przejęli się negatywnymi opiniami, dlatego jeszcze dzisiaj można zobaczyć w śląskich domach obrazy przedstawiające Najświętsze Serce Jezusa i Najświętsze Serce Maryi, wiszące nad łóżkiem, a między nimi krzyż. Z wieloma obrazami, jeszcze przechowywanymi w rodzinach, wiązały się wspomnienia z pielgrzymek do Wambierzyc, Częstochowy i najczęściej odwiedzanej Góry Świętej Anny.

Lata pracy kustosz Elżbiety Oficjalskiej przyniosły efekt zaskakujący. Nawet ci, którzy przez lata drwili z jeleni na rykowisku, czy sentymentalnych scenek rodzajowych, oglądając wystawę dzisiaj, muszą stwierdzić, że nie wszystko jest kiczem. Wiele z tych obrazków, przede wszystkim powstałych na bazie reprodukcji klasycznych dzieł malarskich, artystycznie nie odbiega od poprawnych współczesnych kopii i z pewnością mogły one przyczyniać się do podnoszenia poziomu estetycznego odbiorców. A także pomagać, jak twierdzi pani kustosz, w recepcji sztuki wysokiej. Na wystawie oglądać można eksponaty własne Muzeum Wsi Opolskiej i z wielu innych muzeów, m.in. z Muzeum Historii Katowic, Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu, Muzeum „Zamek Górków” w Szamotułach, Muzeum Śląskiego w Katowicach.

Motywy religijne
Myślę, że wielu z nas znajdzie na wystawie obraz już gdzieś widziany, może u dziadków, a może w swoim rodzinnym domu? Wielką popularnością cieszyły się obrazy przedstawiające Chrystusa, wydawane w szerokim, panoramicznym formacie. Z tej serii na wystawie obejrzeć można motyw „Chrystusa na Górze Oliwnej” Giovanniego, wydawany przez drezdeńskie wydawnictwo DAML/KAMAG; „Chrystusa błogosławiącego z łódki”, „Chrystusa z Apostołami wśród zbóż” a także scenę „Pozwólcie dzieciom przyjść do mnie”.