W otoczeniu męczennic

Po pierwsze, jako Matka Jezusa, którego trzyma na rękach. Po drugie, jako Królowa nieba i ziemi – aniołowie nakładają Jej koronę. Po trzecie, jako nowa Ewa, zmazująca grzech pierworodny – trzyma w ręce jabłko, które podaje Jezusowi, nowemu Adamowi. I wreszcie po czwarte, jako Gwiazda Morza, przewodniczka i opiekunka nie tylko marynarzy, ale także metaforycznie wszystkich ludzi pokonujących wzburzone fale życia. Prowadzi ich do bezpiecznego portu zbawienia. Dlatego na dole widać okręty tonące w morzu, a na brzegu rozbitków – rannych i chorych ludzi.

Maryi z Dzieciątkiem towarzyszą dwie święte – po lewej stronie Felicyta, po prawej Perpetua. Były to chrześcijanki żyjące na przełomie II i III wieku w rzymskiej prowincji Kartagina, na terenie obecnej Tunezji. Za panowania cesarza Septymiusza Sewera zostały skazane na śmierć, ponieważ nie chciały wyrzec się swej wiary. Rzucono je na pożarcie dzikim zwierzętom, a potem dobito mieczem. Dlatego ich atrybutem jest właśnie miecz. Perpetua dodatkowo trzyma jeszcze książkę, była bowiem osobą wykształconą, pochodzącą z arystokratycznego rodu. Felicyta była jej służącą. Obie święte są podpisane przez artystę. Podpisy, wykonane złotymi gotyckimi literami, widać pod sylwetkami.

Obraz utrzymany jest w konwencji zwanej sacra conversazione (święta rozmowa). Był to typ wizerunku Madonny, przedstawiający Ją z Dzieciątkiem, w otoczeniu świętych. Miał on symbolizować obcowanie świętych w królestwie niebieskim, oznaczonym tutaj złotym tłem.

Obraz powstał najprawdopodobniej w Wielkopolsce, zapewne ufundował go biskup poznański Jan Lubrański (1456–1520).

Leszek Śliwa