Z warownego grodu

Miłość do nauki
Druga zasłyszana w Dobrzyniu historia to burzliwy życiorys Nawojki. Ta córka burmistrza wiodła dość specyficzny tryb życia. Zamiast jak inne XV-wieczne mieszczanki starać się o dobre zamążpójście, ta tylko siedziała nad uczonymi księgami i nigdy nie rozstawała się z kałama­rzem. Ojciec po jakimś czasie miał tego dosyć. Postanowił wydać córkę za mąż nawet wbrew jej woli. Do ślubu jednak nie doszło. Nawojka po prostu zniknęła.

Jakiś czas po tym wydarzeniu do Krakowa przybył jasnowłosy, piękny młodzieniec o imie­niu Andrzej. Jego poziom wiedzy i oczytania sprawił, że bez żadnych przeszkód przyjęto go do Akademii Krakowskiej. Opinia o nim była wybitna. Profesorowie cenili pilność nowego studenta, a mieszczanki rumieniły się na widok gładkiej twarzy młodego chłopca. Tylko koledzy z uniwersyteckiej ławy kpili z Andrzeja jako odludka, który nigdy nie brał udziału w ich wygłupach.

Był rok 1407. Student Andrzej po dwóch latach nauk uzyskał stopień bakałarza i otrzymał uni­wersytecką togę. Pech chciał, że paradował w niej po Krakowie akurat w Poniedziałek Wielkanoc­ny. Jego koledzy, choć tradycyjnie polewali wodą tylko kobiety, postanowili i jemu sprawić tęgi prysznic. Prawda przypadkowo wyszła na jaw.

W szamotaninie spod mokrych ubrań ukaza­ła się postać kobiety. Okazało się, że tajemniczym Andrzejem była właśnie uciekinierka z Dobrzy­nia, która z miłości do nauki zaczęła udawać męż­czyznę, gdyż kobiet nie dopuszczano do studiów. Sprawa zrobiła się bardzo poważna. Za oszustwo skazano Nawojkę na pokutę w klasztorze. Pozo­stał po niej z tego pobytu niezwykły ślad.

Ziarnem prawdy w legendzie jest modlitew­nik, przy pomocy którego modliła się królowa Jadwiga. Wiemy, że ten nieistniejący już dziś XV-wieczny rękopis został napisany przez kobietę o imieniu Nawojka. I była to modlitwa pokutna.