Jacopo Bassano: Wypędzenie przekupniów ze świątyni

Malarska dynastia
Rodzina da Ponte przez trzy pokolenia prowadziła warsztat malarski w małej miejscowości Bassano del Grappa u podnóża Alp. Jako pierwszy zasłynął Francesco, po nim warsztat odziedziczył syn, Jacopo, wreszcie czterej wnukowie, z których najzdolniejsi byli Francesco i Leandro. Wszyscy byli dość znani w Italii. Nazywano ich nazwą rodzinnej miejscowości, której niemal nie opuszczali. Najwybitniejszy z nich, Jacopo, przez pewien czas uczył się jednak malarstwa w Wenecji. W jego dziełach widać wpływy największych mistrzów epoki, zwłaszcza Tycjana i Tintoretta.

Zwierzęta na pierwszym planie
Tematem obrazu jest scena wspomniana we wszystkich Ewangeliach. Jezus zastał w świątyni jerozolimskiej przekupniów. Przepędził ich napominając, by nie czynili z domu Boga targowiska. Artysta oparł się na Ewangelii św. Jana, która najdokładniej opisuje to wydarzenie (J. 2, 14-17). Namalował kilka wersji tego tematu. W tej, która przechowywana jest w madryckim Prado, zastanawia ukrycie postaci Chrystusa. Jest on bardzo słabo widoczny, wprawdzie w centrum przedstawienia, ale na bardzo odległym planie. Malarz wyraźnie obawiał się, że postać Jezusa przyciągnie całą uwagę widza. Tymczasem artysta z wiejskiego Bassano znany był z częstego wplatania w sceny religijne motywów wiejskich i pasterskich. Znakomicie malował zwierzęta. Wykorzystał fakt, że Ewangelia św. Jana mówi o sprzedawcach wołów, owiec i gołębi. Na pierwszym planie widzimy więc pędzone zwierzęta, namalowane ręką mistrza.

Zapowiedź baroku
Jacopo Bassano uważa się za jednego z prekursorów baroku w malarstwie. W swoich dziełach często posługiwał się bowiem kontrastem światła i cienia. Malował też dynamiczne kompozycje, na których ujmował duże grupy ludzi w ruchu. Jednym z tych dzieł jest "Wypędzenie przekupniów ze świątyni". Mroczne wnętrze świątyni jest rozjaśnione z lewej i prawej strony intensywnym światłem z nielicznych okien. Nadaje to dramatyzmu scenie pospiesznej ucieczki kupców.