Sandro Botticelli: Opłakiwanie Chrystusa

Beczułka z Florencji
Sandro Botticelli był jednym z najwybitniejszych malarzy renesansowych. Tworzył we Florencji – mieście, w którym powstało Odrodzenie. Naprawdę nazywał się Alessandro di Mariano di Vanni Filipepi. Przydomek Botticelli, oznaczający po włosku beczułkę, zawdzięcza swojemu starszemu bratu, Giovanniemu, człowiekowi bardzo otyłemy. Przezwisko "beczułka" przylgnęło do wszystkich członków rodziny Filipepi. Sandro to oczywiście zdrobnienie imienia Alessandro.
Jego malarstwo charakteryzuje zamiłowanie do detalu, precyzyjna, dekoracyjna linia oraz chłodny i czysty koloryt.

Wpływ Savonaroli
Botticelli znany jest przede wszystkim jako twórca pogodnych obrazów o treści mitologicznej (np. "Alegoria wiosny", czy "Narodziny Wenus"). W ostatniej dekadzie XV wieku stał się jednak zwolennikiem działającego we Florencji charyzmatycznego dominikanina, Girolamo Savonaroli. Ten słynny kaznodzieja, od 1491 r. przeor klasztoru San Marco we Florencji, w 1494 r. przejął w mieście władzę. Głosząc teokratyczne hasła żądał radykalnej reformy Kościoła i sprzeciwiał się rozluźnieniu obyczajów. Publicznie występował przeciwko papieżowi Aleksandrowi VI. W 1497 r. został ekskomunikowany, a następnie oskarżony o herezję i 23 maja 1498 r. spalony na stosie.
Pod wpływem Savonaroli Botticelli porzucił swój dotychczasowy styl i namalował kilka pełnych ekspresji obrazów przedstawiających Mękę Pańską.

Dramatyzm i patos
Przechowywane w mediolańskim muzeum "Opłakiwanie Chrystusa" powstało na zamówienie zamożnego obywatela Florencji, zwolennika Savonaroli, Donato Cionni.
W centrum obrazu znajduje się Ciało Chrystusa, otoczone przez osoby składające Je do grobu. Główną oś pionową kompozycji tworzy omdlewająca Matka Boża, podtrzymywana przez św. Jana oraz stojący nad nimi Józef z Arymatei podnoszący z patosem w kierunku nieba narzędzia Męki Pańskiej: koronę cierniową i gwoździe.
Po bokach artysta namalował rozpaczające święte niewiasty, które uzupełniają kompozycję. Św. Maria Magdalena obejmuje nogi Zbawiciela. Botticelli nawiązuje w ten sposób do tradycji łączącej postać Marii Magdaleny z jawnogrzesznicą, która niegdyś umyła nogi Jezusowi swoimi włosami.

Kłębowisko szat
Dzieło Botticellego, mimo wielkiej ekspresji uczuć, jest obrazem renesansowym, w którym dominuje harmonia i statyczność. Artysta osiągnął to przestrzegając symetrii dzieła (ważną rolę pełnią tu podobnie nachylone z obu stron święte niewiasty).
Najważniejszym jednak zabiegiem było wypełnienie większej części obrazu szatami postaci opłakujących Zbawiciela. Artysta w ten sposób stworzył jakby tło dla rozgrywającej się tragedii, aby nic nie odciągało uwagi widza od dramatyzmu ukrytego w twarzach.