Biołne lniane potki

Kiedyś łowicki strój wy­ciągany był ze skrzyni niemal na każdą niedzie­lę, bo do kościoła wypadało iść odświętnie. Teraz ubiera się go na wyjątkowe okazje, kilka razy w roku. Ale i tak jest się z czego cieszyć, bo łowickie wełniaki ma coraz więcej Księżaków, jeśli nie w starej skrzyni od babci, to w nowoczesnej szafie.

Do pie­lęgnowania tradycji na pewno zachęcają takie przedsięwzięcia kulturalne jak wystawa „Łowic­ki strój ludowy”, która niedawno przeniosła się z Nowego Rynku na Stary Rynek w Łowiczu. Pre­zentuje ona fotografie Księżaków sprzed wojny, którzy ubrani są w pasiaki. Są to głównie foto­grafie rodzinne, okolicznościowe.

  Marcin Wójcik/GN Rodzinnie Len i wełna
Łowicki strój ludowy naro­dził się na wsi na prze­łomie lat 20. i 30. XIX wieku. Kobiety wyszy­wały ubrania z lniano-wełnianych tkanin, czyli z tego, czego do­starczała wieś. Na po­czątku nie były one tak kolorowe jak dzisiaj, barwy ewoluowały wraz z rozwojem tech­niki. Strój był też zna­kiem przynależności terytorialnej, a w tym konkretnym przypad­ku chodziło o Księstwo Łowickie, czyli dobra arcybiskupów. Obszar ten obejmował 100 wsi oraz 2 miasta - Łowicz i Skierniewice. Złago­dzenie pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów przez cara w drugiej połowie XIX wieku wpłynęło na poprawę warunków życia Księżaków. Lepsze warunki przyczyniły się także do powstania odrębnego stroju i kultury ludowej.

Dżinsy i bluzka
Męskie koszule wykonane były z cienkiego płótna lniane­go, ozdabiane kolorowym haftem. Wyszywaniem zajmowały się niemal wszystkie kobiety we wsi. Kolorystyka spodni zmieniała się przez lata, od „biołnych lnianych potek” z pierwszej połowy XIX wieku, do pomarańczowych w XX wieku. Jeszcze barwniej prezen­tował się strój kobiecy, nie od zawsze, bo dopiero od lat 40. XX wieku, kiedy w Łowiczu powstała farbiarnia, gdzie zamożniejsze ko­biety barwiły sobie kiecki, zwane wełniakami.

Dzisiaj można zobaczyć Księżaków w stroju ludowym na uroczystościach kościelnych i państwowych. Elementy ludo­wości zakradły się także do mody współczesnej. Bluzka, dżinsy, krawat czy torebka z pasiastą naszywką nikogo w Łowiczu nie dziwią.