Tajemnicze osady rycerskie na Śląsku

  HENRYK PRZONDZIONO /FOTO GOŚĆ Archeolodzy z Muzeum w Gliwicach natrafili na pozostałości po średniowiecznych siedzibach rycerskich w Pniowie i Starych Tarnowicach - Natrafiliśmy na liczne anomalie, które są pozostałościami wież rycerskich. Oprócz nich możemy się spodziewać pozostałości obwałowań, tj. fosy, palisady, ale także innych tzw. warstw kulturowych związanych z użytkowaniem wież, zawierających zapewne umożliwiające nam datowanie tych obiektów fragmenty naczyń, broni, narzędzi codziennego użytku. Dzięki tym badaniom nieinwazyjnym wiemy dokładnie, gdzie szukać, gdzie prowadzić wykopaliska - powiedział PAP archeolog Radosław Zdaniewicz z Muzeum w Gliwicach.

Taki rodzaj prac często pozwala na rozpoznanie stanowisk archeologicznych jeszcze przed planowymi wykopaliskami. Dzięki nim możliwe jest bardziej precyzyjne rozmieszczenie wykopów już podczas samych prac ziemnych, a co za tym idzie - dokładniejsze poznanie badanych obiektów.

Jak wyjaśnił Radosław Zdaniewicz, w średniowieczu drewniane wieże były najpowszechniejszym miejscem zamieszkania rycerzy i ich rodzin, a także pozwalały na kontrolę i sprawne zarządzanie dobrami ziemskimi. „Rycerze dostawali od księcia ziemię, na której mogli wybudować swoją siedzibę. W zamian musieli stawiać się na każde wezwanie księcia. Niestety, niewiele wiemy o rycerzach, którzy mogli mieszkać na dzisiejszej ziemi gliwickiej. Z dokumentów dotyczących badanych przez nas obiektów znamy tylko imię Piotra de Tarnowitz, który mieszkał właśnie w Tarnowicach” - mówił archeolog.

Gliwiccy archeolodzy złożyli już wniosek o fundusze na badania wykopaliskowe do wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Na terenie Górnego Śląska, w tym w okolicach Gliwic, znanych jest kilkadziesiąt kopców ziemnych, zwanych przez archeologów grodziskami stożkowatymi. Uznaje się je za relikty wieżowych siedzib, budowanych przez przedstawicieli miejscowego rycerstwa w okresie od XIII do XV wieku.

Pierwsze badania weryfikacyjne grodzisk stożkowych w okolicach Gliwic przeprowadzono jeszcze w 1970 r. Kolejne prace prowadzone przez archeologów z Muzeum w Gliwicach, m.in. w Kozłowie przybliżyły wygląd części z tych obiektów, a zabytki odkryte w ich zawaliskach pozwoliły na próbę odtworzenia życia codziennego ich mieszkańców. Naukowcy mają nadzieję na kolejne ciekawe odkrycia dzięki badaniom w Pniowie i Starych Tarnowicach.

W 2015 r. z funduszy Muzeum w Gliwicach przeprowadzono badania nieinwazyjne na kopcach położonych w Pniowie i Starych Tarnowicach. W pracach tych zastosowano najnowsze techniki badawcze używane współcześnie w archeologii - wykorzystano m.in. urządzenie zwane magnetometrem. Umożliwia ono wykrywanie pod powierzchnią ziemi anomalii magnetycznych, które utożsamiać można z istnieniem obiektów archeologicznych, np. jam czy konstrukcji architektonicznych.