Historia przekazywana przez pieśni

Kaabu istniało od połowy XVI wieku do XIX wieku. Królestwo było federacją królestw Mandinka, a w swoim złotym okresie obejmowało tereny Gwinei Bissau i sięgało do dzisiejszego Senegalu i Gambii.

Pierwotnie zdobyło znaczenie jako imperialna prowincja wojskowa imperium Mali. Po upadku imperium Mali, Kaabu uzyskało niepodległość.

Podczas niedawnych wykopalisk na stanowisku w Kansali, które było stolicą królestwa Kaabu, archeolodzy zamówili pieśń, która wg. lokalnej tradycji przybliżałaby dawną historię tych ziem.

Pieśń została skomponowana przez Nino Galissa (Bubacar Galissa Kouyate), bezpośredniego potomka, z siódmego pokolenia griotów, którzy śpiewali dla ostatniego cesarza Kaabu (poniżej jeden z występów artysty).

Conversas ao Sul Nino Galissa - Mancadi Kanté | CONVERSAS AO SUL | RTP ÁFRICA

Pieśń wykonywana przez Galissę, będąca przekazem informacji n/t wykopalisk jest udostępniana wraz ze sprawozdaniem z odkryć archeologicznych. Badania są prowadzone pod kuratelą Hiszpańskiej Narodowej Rady ds. Badań Naukowych, wiodącej instytucji wykopalisk w Kansali.

Jak zauważa przy Antonio Queba Banjai, potomek ostatnich cesarzy Kaabu, prezes organizacji Guinea-Lanta, która współpracowała z archeologami „grioci są nie tylko ważni” lecz „są elementem, którego nie można przeoczyć w historii Afryki, ponieważ wiedza, którą posiadamy obecnie, pochodzi od griotów”.

Naukowcy ​​mają nadzieję, że uwzględnienie w raporcie z badań archeologicznych, formy opowieści ustnej, zwróci uwagę świata akademickiego na nowatorski sposób dokumentacji „inny i bardziej inkluzywny”.

„Powinniśmy i musimy szanować lokalne sposoby odtwarzania i przyswajania historii. A współpraca i wiedza, które mogą wyniknąć z dialogu tych dwóch dyscyplin, to coś niezwykłego” - mówią naukowcy.

Kansala miała swój kres w latach 60. XIX wieku, kiedy miasto zostało oblężone przez Fulanów z królestwa Futa Jallon. Wg. legendy, kiedy król Kansali zdał sobie sprawę z przegranej, podpalił magazyn prochu i wysadził cały teren.

Badania archeologiczne przeprowadzane są właśnie w miejscu tych wydarzeń. Dostarczyły one również dowodów na rozległy handel mieszkańców Kansali z Europejczykami. Znaleziono m.in. weneckie koraliki  holenderski gin.

Joao Paulo Pinto, były dyrektor Narodowego Instytutu Studiów i Badań w Gwinei Bissau uważa, że zachodnioafrykańskie sposoby dokumentowania historii, jakimi są pieśni, należy traktować tak samo poważnie, jak europejskie techniki.

„Wszystkie nasze systemy historii mówionej są zobowiązane do prawdy. Ja jestem zobowiązany do prawdy, kiedy mówię, tak samo jak książka jest zobowiązana do prawdy”.