Z reżyserem Juanem Manuelem Cotelo na temat filmu „Ostatni szczyt” rozmawia Ewelina Steczkowska.
„Ostatni szczyt”, film opowiadający o radosnym, pełnym życia księdzu, pobił rekordy popularności. Czy to oznacza, że ludzie, mimo że dość często negatywnie wyrażają się o księżach, to jednak poszukują kapłanów-przewodników, którzy ich poprowadzą?
Nie wierzę, że powszechna opinia o duchownych jest negatywna. Prasa przedstawia to w ciemnych barwach, ale ludzie na ulicy wcale tak nie myślą. Jeżeli zacząłbym mówić tylko o korupcji w polityce, a w sprawozdaniach sportowych skupiał się jedynie na piłkarzach, którym nie udaje się strzelić ani jednego gola, to skrzywdziłbym i polityków, i sportowców. Bo przecież są również dobrzy politycy i dobrzy sportowcy.
Serce człowieka szuka Chrystusa. Jest to pragnienie świadome bądź nieuświadomione, jednak zawsze istniejące. I na ten temat opowiem historię.
25 lipca, a więc w dzień św. Jakuba, spacerowałem po Santiago de Compostela razem z ks. Sergio [jeden z bohaterów filmu „Ślady stóp” – przyp. E.S.]. Był tam tłum ludzi. Nagle podszedł do nas młody Włoch, który moment wcześniej siedział na kamiennym murku, i zapytał: „Czy mogę sobie z księdzem zrobić zdjęcie?”. „Jasne” – odpowiedział ks. Sergio. Włoch mówił dalej: „Poprosiłem o to księdza, bo nigdy nie widziałem równie szczęśliwego człowieka”. Wtedy pomyślałem sobie, że ten chłopak nawet nie wie, do jakiego stopnia prawdziwe jest to, co powiedział. Zatrzymał nas, bo po prostu przechodziliśmy tamtędy. Ja przez 40 dni byłem z tym księdzem na okrągło i wiem, że jest to człowiek niebywale szczęśliwy.
Po kolejnej chwili zatrzymał nas inny młody człowiek i zapytał, czy może porozmawiać z księdzem. Odszedłem, zostawiłem ich samych. Nagle zobaczyłem, że chłopak płacze. Potem uklęknął, a ks. Sergio go pobłogosławił. Gdy odszedł, podszedłem z powrotem do księdza, a ten mi powiedział, żebym modlił się za tego człowieka, bo ma problemy z narkotykami.
Zatrzymał nas także Niemiec, który uklęknął i poprosił o błogosławieństwo. Powiedział, że jest protestantem i od początku czuł, że musi poprosić tego właśnie księdza o błogosławieństwo.
Po trzech spotkaniach pomyślałem sobie, że to jest tak, jakbym spacerował z Jezusem, który przyciągał do siebie tłumy. Zarówno po „Ostatnim szczycie”, jak i po innych moich filmach jest wiele nawróceń. Jedynym wytłumaczeniem tego jest piękno Chrystusa; to, że świętość jest obecnością Chrystusa w danej osobie.
Czy filmem „Ostatni szczyt” chciał Pan naprawić wizerunek Kościoła, który w mediach hiszpańskich jest przedstawiany negatywnie?
Nie. Tak naprawdę dzieje się to tak: mam kamerę, mam zaproszenie, żeby to czy tamto sfilmować, szukam dobrego ujęcia i nagrywam. Niczego nie muszę upiększać, bo to już jest ładne. Jeśli spotykasz osobę, co do której świętości nie masz wątpliwości, jesteś przekonany o jej szczególnej wierze, postawisz przed nią kamerę, włączysz ją i będziesz nagrywać. Gwarantuję, że to będzie widać na filmie. Nie zauważy tego tylko ten, kto specjalnie zamknie oczy. W filmie „Ostatni szczyt” możemy podziwiać nie tylko piękno księdza, ale również osób, na które wpłynął.
Jakie cechy powinien mieć kapłan XXI wieku?
Te same, co kapłan z I wieku, bo Chrystus jest ten sam wczoraj, dziś i zawsze. Nie trzeba wymyślać nowego modelu księdza. Jest to pośrednik między wierzącymi a Bogiem i prawdę powiedziawszy mało interesuje mnie, czy jeździ samochodem, czy na osiołku; czy ma buty, czy sandały; czy ma komórkę, czy kieruje się gwiazdami.
Wiemy, że Chrystus może działań przez każdego: osobę nieśmiałą i gadatliwą. I gruby, i chudy, łysy i z wielką czupryną może być dobrym księdzem. Bóg może działać przez takiego, który zna pięć języków, i takiego, który nawet w swoim języku słabo się wyraża. On może działać przez każdego. Wszystko jedno, jaki jest człowiek. Bóg nikogo nie odrzuca.
Jak tworzenie filmu „Ostatni szczyt” wpłynęło na Pana życie?
Nie wiem, czy ten film, ale ten ksiądz, którego staram się sportretować, miał wpływ na moje życie. Rozmawiałem z nim zaledwie minutę, nie zdążyliśmy zostać przyjaciółmi. Wtedy nie zdawałem sobie sprawy, jak ważna była to dla mnie minuta. Gdy to spotkanie miało miejsce, wcale nie odczułem wagi tej chwili. Wkrótce ksiądz zmarł. Zdziwiłem się, bo przecież był jeszcze młody, ale nie miałem wówczas żywszych uczuć, bo przecież go nie znałem. Odkryłem go dopiero po jego śmierci. Trwało to półtora roku. Ludzie opowiadali mi o ks. Pablo. Słuchałem jego nagrań. Dla mnie to było tsunami emocjonalne. To tak, jak byśmy poszli na plażę, żeby zamoczyć stopy, a tu nagle woda wszędzie nas oblała. Dla mnie ks. Pablo był takim tsunami. Pokazał mi zupełnie inną relację z Bogiem, w której nie tyle ważne jest to, co ty możesz zrobić dla Boga, tylko co Bóg może zrobić dla ciebie. Dla mnie było to prawdziwe odkrycie. Zrozumiałem, że Bóg zawsze pomaga. Odkryłem, że mamy Boga do dyspozycji, że Bóg nam służy. Taka zmiana myślenia nastąpiła u mnie pod wpływem ks. Pablo.
*
Film "Ostatni szczyt " można zobaczyć na stronie internetowego, religijnego "Kina pod Aniołem" (www.kinopodaniolem.pl).
Czyli smutne losy Flipa i Flapa. Bo już z końcówki ich kariery.
Jeden z najważniejszych filmów w historii polskiej kinematografii.