Biblijne freski z Sandomierza

Z okazji zakończenia pierwszego etapu prac konserwatorskich w Domu Katolickim w Sandomierzu, 5 marca odbyła się konferencja naukowa nosząca tytuł: „Konserwacja wnętrz perły wczesnogotyckiej architektury sakralnej – bazyliki katedralnej w Sandomierzu”.

W niezwykle interesującym spotkaniu, poza przedstawicielami zespołu konserwatorskiego, uczestniczyli także: pasterz diecezji sandomierskiej ks. bp Andrzej Dzięga, biskup pomocniczy ks. Edward Frankowski, a także prof. Feliks Kiryk i burmistrz Sandomierza Jerzy Borowski. Podczas konferencji, przedstawiciele grupy konserwatorskiej w składzie: prof. Ireneusz Płuska, prof. Władysław Zalewski oraz Bożena Żbikowska-Sobieraj, zapoznali słuchaczy z dotychczasowym przebiegiem prac konserwatorskich, prowadzonych we wnętrzach bazyliki katedralnej.

Biblijne sceny przedstawiające męczeństwo Chrystusa ukryte były pod warstwą późniejszych tynków. Przez kilka ostatnich wieków nikt ich nie widział. Do tej pory nie zachowały się żadne wiarygodne przekazy historyczne, informujące o występowaniu na sklepieniu prezbiterium katedry malowideł ufundowanych przez króla Władysława Jagiełłę.

Prawdopodobnie o znajdujących się na sklepieniu prezbiterium XV-wiecznych bizantyńsko-ruskich freskach nie wiedział nawet zespół naukowców, kierowany przez profesora krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych – Juliana Makarewicza. W latach 1934–1935, ta właśnie grupa konserwatorska odsłoniła całą średniowieczną polichromię, a następnie całkowicie ją przemalowała, przy zachowaniu układu scen oraz całej kompozycji artystycznej. Odkryte na sklepieniu niezwykłe malowidło przedstawia postać Jezusa Chrystusa.

– Jest to scena niebiańskiej eucharystii, w której grupa aniołów adoruje pochód z ciałem umęczonego Chrystusa. Po drugiej stronie widać aniołów ochraniających Chrystusa – opowiada prof. Władysław Zalewski z zespołu konserwatorskiego, który prowadzi prace renowacyjne w sandomierskiej katedrze.

Jest to wyjątkowe odkrycie. Takie sceny można spotkać jedynie na terenach dawnego Bizancjum na Bałkanach oraz w Grecji. Malowidła w sandomierskiej katedrze są największymi w Polsce freskami bizantyńsko-ruskimi z fundacji króla Władysława Jagiełły. Ale to nie jedyne odkrycie w świątyni. Nieznanym dotąd fragmentem fresków jest także monumentalnych rozmiarów wizerunek Chrystusa Pantokratora, odkryty na środku sklepienia prezbiterium bazyliki.

Koszt prowadzonych w katedrze prac konserwatorskich i renowacyjnych wyniesie prawie 13 mln zł. Odnowione freski będzie można podziwiać za 3 lata.